غذاهای محلی ارومیه؛ ترکیب سادگی و اصالت در سفره های آذربایجان

ارومیه فقط به دریاچه‌اش معروف نیست؛ غذاهای محلی این شهر هم برای خودش دنیایی دارد. اینجا، غذا بخشی از زندگی روزمره مردم است و تقریبا در هر خانه‌ای می‌شود طعمی تازه و متفاوت پیدا کرد. از آش دوغ گرفته تا خوراکی‌های گوشتی، دلمه‌های رنگارنگ و نان‌های محلی، همه با دقت، حوصله و مواد اولیه بومی درست می‌شوند. تنوع غذایی ارومیه به اندازه‌ای زیاد است که هر گردشگر با هر ذائقه‌ای می‌تواند غذایی مطابق سلیقه‌‌اش پیدا کند. در ارومیه، غذا فقط طعم نیست؛ بخشی از سبک زندگی مردم است. دستورهای پخت از نسل‌های قدیمی منتقل شده‌اند و هنوز هم در بسیاری از خانه‌ها با همان روش‌های سنتی پخته می‌شوند. ادویه‌های خاص، سبزی‌های کوهی، لبنیات تازه و نان‌های دست‌پخت زنان محلی، طعمی خلق می‌کنند که هم آشناست و هم متفاوت. در هر محله، غذایی مخصوص و داستانی پشت آن وجود دارد؛ داستان‌هایی که از گذشته‌های دور تا امروز، در سفره‌های مردم زنده مانده‌اند.

در ادامه این مقاله از اتاقک، با چند غذای محبوب ارومیه آشنا می‌شوید؛ غذا‌هایی که شناختشان کمک می‌کند این شهر را نه فقط با چشم، بلکه با ذائقه‌تان تجربه کنید، با ما همراه باشید.

درباره ارومیه

ارومیه، مرکز استان آذربایجان غربی، یکی از قدیمی‌ترین و متنوع‌ترین شهرهای ایران از نظر فرهنگی، قومی و طبیعی است. این شهر در دامنه‌ی کوه‌های زاگرس و در کنار دریاچه‌ی ارومیه قرار گرفته و آب‌وهوای معتدل و مطبوعی دارد. ارومیه با تاریخ کهن، طبیعت چشم‌نواز و مردمی مهمان‌نواز، مقصدی محبوب برای گردشگران داخلی و خارجی به شمار می‌رود. ترکیب فرهنگ آذری، کردی و آشوری در کنار جاذبه‌هایی مانند بازار سنتی، کلیساهای تاریخی و غذاهای محلی متنوع، چهره‌ای منحصربه‌فرد از این شهر ساخته است؛ شهری که هم برای عاشقان طبیعت، دیدنی است و هم برای علاقه‌مندان به فرهنگ و طعم‌های اصیل ایرانی.

غذاهای محلی ارومیه در یک نگاه

آش دوغ (آیران آشی)

آش دوغ، یا همون آیران آشی، یکی از غذاهای اصیل و پرطرفدار ارومیه‌ست که با ترکیبی از دوغ، نخود، برنج، کلم پخته و سبزی‌های تازه مثل جعفری، شوید و تره آماده می‌شود. این آش رو معمولاً با نعنا داغ، پیاز و سیر سرخ‌شده تزئین می‌کنند؛ ترکیبی که هم عطرش هوش از سرتان می‌برد و هم ظاهرش اشتها را دوچندان می‌کند. در روزهای سرد، هیچ چیز به اندازه‌ی یک کاسه آش دوغ داغ نمی‌تواند خستگی را از تن‌تان بیرون ببرد. اگر اهل غذاهای سنتی و مقوی هستید، حتماً این آش را در یکی از سفره‌خانه‌های محلی امتحان کنید.

آش دوغ از گذشته‌های دور در سفره‌ی مردم ارومیه جایگاه ویژه‌ای داشته و هنوز هم یکی از محبوب‌ترین غذاهای محلی این شهر به‌شمار می‌آید. هرچند در شهرهای دیگر هم پخته می‌شود، اما طعم واقعی‌اش را فقط در خود ارومیه می‌توانید بچشید. این غذا علاوه بر طعم دلچسب، سرشار از مواد مغذی‌ست و برای کسانی که به تغذیه سالم اهمیت می‌دهند، انتخابی عالی محسوب می‌شود. اگر به ارومیه سفر می‌کنید، پیشنهاد می‌کنم حتماً سری به یکی از آش‌فروشی‌های قدیمی شهر بزنید و این طعم اصیل را از نزدیک تجربه کنید.

آش کلم

آش کلم، که در گویش محلی ارومیه به آن یرتخلی یا تورشولی آش هم می‌گویند، یکی از غذاهای سنتی و خوش‌طعم این منطقه است که طعم ترش و شیرینش حسابی دل‌چسب است. مواد اصلی این آش شامل برنج، بلغور گندم، پیاز، کلم‌برگ، رب گوجه‌فرنگی و نعناع خشک می‌شود و برای ترش‌کردن مزه‌اش، معمولاً از آبغوره یا سماق استفاده می‌کنند. بعضی از بانوان محلی برای خوش‌عطرتر شدن آن، شیره‌ی خانگی هم به ترکیب اضافه می‌کنند. این آش نه‌تنها رنگ و بوی خاصی دارد، بلکه بافت لطیف و طعم ملسش باعث می‌شود که در میان غذاهای محلی ارومیه، جایگاه ویژه‌ای داشته باشد.

اگر در سفر به ارومیه به‌دنبال تجربه‌ای متفاوت از آش‌های سنتی هستید، تورشولی آش یکی از انتخاب‌هایی‌ست که نباید از دست بدهید. این غذا با ترکیب سبزیجات تازه، نخود پخته و گوجه‌فرنگی، هم مقوی‌ست و هم خوش‌خوراک. آشپزهای آذری معمولاً با اضافه‌کردن کمی رب گوجه‌فرنگی، رنگ و طعم آن را منحصربه‌فردتر می‌کنند. یرتخلی آش، با ترکیبات ساده اما غنی، می‌تواند یکی از خاطره‌انگیزترین مزه‌هایی باشد که در سفر به آذربایجان غربی تجربه می‌کنید. پیشنهاد می‌کنیم در سفرتان به ارومیه حتماً یک کاسه از این آَش‌ را در یکی از سفره‌خانه‌های محلی امتحان کنید.

سوپ بلغور (یارما شورباسی)

بعد از گشت‌گذار و بازدید از جاهای دیدنی ارومیه، هیچ چیز به اندازه‌ی یک کاسه سوپ بلغور داغ نمی‌تواند خستگی را از تن‌تان بیرون ببرد. این غذا که در زبان محلی به آن یارما شورباسی گفته می‌شود، یکی از سوپ‌های سنتی و پرطرفدار ارومیه‌ست که مخصوص فصل‌های سرد سرو می‌شود. ترکیب گوجه‌فرنگی، بادمجان، سیب‌زمینی، گوجه‌سبز، بلغور گندم و برنج، طعمی دلچسب و رنگی اشتهابرانگیز به این سوپ می‌دهد. معمولاً این غذا را داغ و تازه سرو می‌کنند تا گرمای دلنشینش حسابی جان‌تان را تازه کند.

در تهیه یارما شورباسی از موادی استفاده می‌شود که در آش‌های دیگر مناطق ایران کمتر دیده می‌شود؛ مثل لوبیا قرمز، نخود، مرزه، پیاز و بلغور گندم. این ترکیب خاص، طعمی منحصربه‌فرد و عطری دل‌چسب به سوپ می‌بخشد. بسیاری از اهالی ارومیه ترجیح می‌دهند کنار این غذا کمی ترشی محلی هم میل کنند تا مزه‌اش کامل‌تر شود. اگر به غذاهای سنتی علاقه دارید، پیشنهاد می‌شود در سفر به ارومیه حتماً این سوپ را امتحان کنید؛ غذایی ساده، مغذی و خوش‌طعم که در دل سرمای آذربایجان، حسابی می‌چسبد.

آش برگ مو

اگر فکر می‌کنید برگ مو فقط برای پیچیدن دلمه کاربرد دارد، کافی‌ست به ارومیه سفر کنید تا نظر‌تان عوض شود. اهالی این شهر با برگ‌های تازه و لطیف درخت انگور، آشی خوش‌طعم و خاص می‌پزند که در زبان ترکی به آن «یارپاخ یرتخلسه» گفته می‌شود. این آش معمولاً در فصل بهار تهیه می‌شود و ترکیب لپه، برنج، شوید خشک، مرزه، پیاز و برگ مو، طعمی متفاوت و دل‌چسب به آن می‌بخشد. برای تهیه این آش ابتدا پیاز را با زردچوبه و فلفل در روغن تفت می‌دهند، سپس برگ موهای خردشده را اضافه می‌کنند تا خوب بپزند. در ادامه، سایر مواد به قابلمه اضافه می‌شود و در پایان، اگر بخواهند طعم آش کمی ترش‌تر شود، آبغوره یا آبلیمو به آن افزوده می‌کنند.

آش برگ مو یکی از غذاهای محلی ارومیه‌ست که هم ظاهر جذابی دارد و هم طعمی ملس و خوش‌خوراک. این آش را معمولاً با نعنا داغ، پیاز و سیر سرخ‌شده تزئین می‌کنند تا عطر و رنگش کامل شود. برای کسانی که به غذاهای ترش و تند علاقه دارند، این آش می‌تواند انتخابی متفاوت و خاطره‌انگیز باشد. اگر در سفر به ارومیه به‌دنبال تجربه‌ای تازه از آش‌های سنتی هستید، پیشنهاد می‌شود حتماً آش برگ مو را امتحان کنید؛ غذایی که هم اصالت دارد و هم شما را با یکی از خلاقانه‌ترین استفاده‌های برگ مو آشنا می‌کند.

 خورش کنگر

خورش کنگر یکی از غذاهای فصلی و خوش‌طعم ارومیه‌ست که معمولاً در بهار، وقتی ساقه‌های تازه‌ی کنگر وارد بازار می‌شوند، پخته می‌شود. این خورش با ترکیب نعنا، جعفری، پیاز، گوشت گوسفندی، رب گوجه‌فرنگی و ادویه‌های محلی آماده می‌شود و برای طعم‌دار شدن آن، از لیموی خشک یا غوره هم استفاده می‌شود. برای تهیه این غذا ابتدا کنگر را جداگانه تفت می‌دهند و بعد با سبزی‌های معطر مخلوط می‌کنند. گوشت هم جداگانه با پیاز داغ سرخ می‌شود و در نهایت همه مواد با هم ترکیب شده و با افزودن آب، به‌آرامی جا می‌افتد. اگر طعم ترش را می‌پسندید، اضافه‌کردن کمی آبغوره یا آبلیمو در مرحله‌ی آخر، مزه‌ی خورش را کامل‌تر می‌کند.

این خورش سنتی شباهت‌هایی به خورش کرفس دارد، اما عطر و طعم خاص کنگر آن را کاملاً متمایز می‌سازد. در برخی دستورها، به‌جای گوشت قرمز از مرغ هم استفاده می‌شود، که آن‌هم طعمی متفاوت و سبک‌تر به غذا می‌دهد. خورش کنگر نه‌تنها خوش‌خوراک و مغذی‌ست، بلکه برای کسانی که به غذاهای گیاهی و فصلی علاقه دارند، انتخابی عالی به‌شمار می‌آید. اگر در فصل بهار به ارومیه سفر می‌کنید، پیشنهاد می‌شود حتماً این خورش را در یکی از رستوران‌های محلی امتحان کنید؛ غذایی که هم اصالت دارد و هم طعمی تازه و متفاوت را به سفر شما اضافه می‌کند.

خورش آق ماش

خورش آق ماش یکی از غذاهای سنتی و خوش‌خوراک ارومیه‌ست که با ترکیب ماش، گوشت چرخ‌کرده، پیاز، رب گوجه‌فرنگی، ادویه‌های معطر، دارچین، آبلیمو و زعفران تهیه می‌شود. برای شروع، گوشت را با پیاز رنده‌شده و ادویه‌ها ورز می‌دهند و به شکل کوفته‌های کوچک در روغن سرخ می‌کنند. در مرحله بعد، ماش، پیاز و رب را کمی تفت می‌دهند و با افزودن آب، اجازه می‌دهند ماش‌ها نیم‌پز شوند. سپس کوفته‌ها، دارچین و آبلیمو را به خورش اضافه می‌کنند تا به‌آرامی جا بیفتد. در پایان، کمی زعفران به آن افزوده می‌شود و هنگام سرو، سیب‌زمینی سرخ‌شده را کنار خورش می‌گذارند تا طعم و ظاهر غذا کامل شود.

این خورش خوش‌طعم معمولاً با برنج و ترشی سرو می‌شود و برای کسانی که به غذاهای مجلسی و متفاوت علاقه دارند، انتخابی عالی‌ست. اگر ترجیح می‌دهید از گوشت قیمه‌ای استفاده کنید، می‌توانید دستور را به‌دلخواه تغییر دهید و همچنان از طعم دلچسب آن لذت ببرید. خورش آق ماش با طعم ملایم و ترکیبات ساده‌اش، هم با ذائقه‌های مختلف سازگار است و هم برای مهمانی‌های خانوادگی یا وعده‌های روزمره مناسب خواهد بود. اگر در سفر به ارومیه به‌دنبال تجربه‌ای متفاوت از خورش‌های ایرانی هستید، پیشنهاد می‌شود حتماً این غذا را امتحان کنید.

ارومیه خورش

ارومیه خورش یکی از غذاهای محلی و پرطرفدار این شهر است که ظاهرش شاید شما را یاد خورش قیمه بادمجان بیندازد، اما طعمش چیز دیگری‌ست. در این خورش به‌جای لپه از لوبیا چیتی استفاده می‌شود و برای طعم‌دار شدن، غوره یا آبغوره به آن اضافه می‌گردد تا مزه‌ای ترش و دل‌نشین پیدا کند. ترکیب گوشت، پیاز، گوجه‌فرنگی، ادویه‌های معطر و بادمجان سرخ‌شده، این خورش را به یکی از انتخاب‌های محبوب در مهمانی‌های خانوادگی تبدیل کرده است. اگر اهل غذاهای سنتی هستید، این خورش می‌تواند تجربه‌ای متفاوت و خوش‌طعم برایتان باشد.

در ارومیه، این خورش را معمولاً با برنج سرو می‌کنند و کنار آن ترشی یا سبزی تازه هم قرار می‌دهند تا وعده کامل‌تری شود. طرز تهیه‌ این خورشت ساده است، اما نتیجه نهایی آن‌قدر خوش‌مزه است که خیلی‌ها در سفر به آذربایجان غربی، خوردن ارومیه خورش را در برنامه‌شان قرار می‌دهند. اگر به غذاهای ترش‌مزه علاقه دارید، پیشنهاد می‌شود حتماً این خورش را امتحان کنید؛ غذایی که هم اصالت دارد و هم طعمی خاص و متفاوت را به سفر شما اضافه می‌کند.

گیزاتما

گیزاتما یکی از ساده‌ترین و خوش‌طعم‌ترین غذاهای گیاهی ارومیه‌ست که نامش در زبان ترکی به‌معنای «سرخ‌کردنی» است. در این خوراک محلی، چند ماده اولیه مثل بادمجان، کدو، سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی و سیر را جداگانه سرخ می‌کنند و بعد با هم ترکیب می‌نمایند. بعضی‌ها برای تنوع، هویج یا لوبیا سبز هم به آن اضافه می‌کنند. این غذا بدون گوشت تهیه می‌شود و معمولاً همراه با نان تازه، ماست و سیر له‌شده سرو می‌گردد. اگر به غذاهای گیاهی علاقه دارید، گیزاتما می‌تواند یکی از خوش‌خوراک‌ترین تجربه‌های سفر شما به ارومیه باشد.

طرز تهیه‌اش بسیار آسان است، اما طعم نهایی آن چیزی نیست که به‌راحتی فراموش شود. کافی‌ست مواد را با کمی نمک، فلفل و ادویه‌های دلخواه تفت بدهید تا ترکیبی جاافتاده و خوش‌عطر به‌دست آید. این غذا به‌ویژه در فصل تابستان طرفداران زیادی دارد و در خانه‌های ارومیه‌ای به‌عنوان یک وعده سبک و سالم شناخته می‌شود. اگر در سفر به آذربایجان غربی به‌دنبال یک غذای گیاهی، سریع و خوش‌مزه هستید، پیشنهاد می‌شود حتماً گیزاتما را امتحان کنید؛ خوراکی ساده که با طعمش شما را غافل‌گیر خواهد کرد.

خوراک تره کوهی (گندله قوورماسی)

خوراک تره کوهی، که در زبان آذری به آن «گندله قوورماسی» گفته می‌شود، یکی از غذاهای ساده اما خوش‌عطر ارومیه‌ست که معمولاً در فصل بهار تهیه می‌شود. این خوراک در واقع نوعی املت گیاهی‌ست که با سبزی خودرو و محلی به نام گندله پخته می‌شود؛ گیاهی از خانواده‌ی تره‌فرنگی که در دامنه‌های کوهستانی آذربایجان، کرمانشاه، لرستان و چهارمحال‌وبختیاری به‌صورت طبیعی رشد می‌کند. گندله طعمی تند و معطر دارد که چیزی میان پیاز و سیر است و همین ویژگی باعث می‌شود غذا عطری خاص و اشتهابرانگیز پیدا کند. برای تهیه این خوراک، تنها کافی‌ست تره کوهی را خرد کرده و با تخم‌مرغ و کمی نمک و فلفل در روغن تفت بدهید تا ترکیبی ساده اما خوش‌طعم به‌دست آید.

این غذا معمولاً با نان تازه سرو می‌شود و در برخی خانه‌ها کنار آن ماست یا دوغ محلی هم قرار می‌دهند تا وعده‌ای سبک و سالم فراهم شود. گندله علاوه بر طعم دل‌چسب، خواص زیادی برای بدن دارد؛ از جمله پاکسازی دستگاه گوارش، تقویت سیستم ایمنی و کمک به کاهش التهاب. برگ‌های بلند و سبز این گیاه، وقتی در فصل بهار چیده شوند، تازه‌ترین حالت خود را دارند و بهترین زمان برای تهیه این غذا محسوب می‌شود. اگر در سفر به ارومیه به‌دنبال تجربه‌ای متفاوت از غذاهای گیاهی هستید، پیشنهاد می‌شود حتماً گندله قوورماسی را امتحان کنید؛ غذایی که هم ریشه در طبیعت دارد و هم طعمی اصیل و محلی را به شما هدیه می‌دهد.

سیب‌زمینی تنوری (یئرآلما کبابی)

یرآلما کبابی، یا همون سیب‌زمینی تنوری، یکی از ساده‌ترین و در عین حال محبوب‌ترین خوراک‌های محلی ارومیه‌ست که بسته به نوع سرو، می‌تواند هم نقش میان‌وعده را داشته باشد و هم یک وعده‌ی کامل و سیرکننده باشد. برای تهیه این غذا، ابتدا سیب‌زمینی‌ها را با چاشنی‌هایی مثل رزماری، زیره، فلفل و نمک مزه‌دار می‌کنند و بعد داخل فر یا تنور قرار می‌دهند تا خوب برشته و طلایی شوند. بعضی‌ها برای خوش‌طعم‌تر شدن، روی سیب‌زمینی‌ها پنیز پیتزا یا ژامبون هم می‌گذارند و دوباره آن را داخل فر می‌گذارند تا همه‌چیز خوب با هم ترکیب شود. این غذا بدون گوشت تهیه می‌شود، اما طعمش آن‌قدر دلچسب است که هیچ‌چیز کم ندارد. یرآلما کبابی معمولاً با نان سنگک برشته، سبزی تازه و دوغ محلی سرو می‌شود و گاهی هم تخم‌مرغ نیم‌پز یا آب‌پز به آن اضافه می‌گردد تا وعده‌ای کامل‌تر شود. این خوراک ساده، سالم و ارزان بین همه‌ی قشرهای ارومیه طرفدار دارد و به‌ویژه در روزهای سرد، حسابی می‌چسبد. اگر در سفر به ارومیه به‌دنبال تجربه‌ای سریع، خوش‌مزه و محلی هستید، پیشنهاد می‌شود حتماً یرآلما کبابی را امتحان کنید؛ غذایی که با وجود سادگی، طعمی فراموش‌نشدنی دارد و یکی از بهترین غذاهای بی‌تکلف اما خوش‌خوراک آذربایجان غربی به‌شمار می‌آید.

یتیمچه

یتیمچه یکی از غذاهای ساده، بی‌دردسر و در عین حال خوش‌عطر ارومیه‌ست که بدون گوشت تهیه می‌شود و برای طرفداران غذاهای گیاهی، انتخابی دلچسب به‌شمار می‌آید. در تهیه این غذا، بادمجان، پیاز، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی، فلفل دلمه‌ای و گاهی هم سیر را به‌صورت لایه‌لایه در قابلمه می‌چینند و با کمی رب گوجه‌فرنگی، نمک و ادویه، روی حرارت ملایم می‌پزند تا همه‌ی طعم‌ها خوب به خورد هم برود. این غذا نه‌تنها سبک و سالم است، بلکه رنگ و بوی دل‌نشینی دارد که اشتها را حسابی باز می‌کند.

یتیمچه را معمولاً با نان تازه و سبزی خوردن سرو می‌کنند. این خوراک گیاهی با ترکیب ساده‌اش، طعمی دارد که هم سبک است و هم دل‌چسب. در میان غذاهای محلی ارومیه، یتیمچه انتخابی‌ست که بدون گوشت هم می‌تواند شما را راضی کند. اگر در یکی از رستوران‌های سنتی شهر نشسته‌اید و به‌دنبال یک غذای گیاهی، خوش‌عطر و متفاوت هستید، یتیمچه همان غذایی است که باید امتحان شود، غذایی که طعمش تا مدت‌ها در خاطرتان خواهد ماند.

کوکو تره

کوکو تره یکی از غذاهای ساده، سالم و پرطرفدار ارومیه‌ست که با ترکیب تره خردشده، تخم‌مرغ، سیر، گردو و زرشک تهیه می‌شود. این کوکو شباهت‌هایی به کوکو سبزی دارد، اما طعمش به‌واسطه‌ی تره تازه و سیر، تندتر و معطرتر است. بسته به ذائقه، می‌توانید گردو و زرشک را حذف یا مقدارشان را کم‌وزیاد کنید، اما همین دو ماده باعث می‌شوند کوکو تره هم بافتی دلچسب پیدا کند و هم طعمی خاص‌تر داشته باشد. این غذا سرشار از ویتامین‌ها و مواد مغذی‌ست و برای کسانی که به تغذیه سالم اهمیت می‌دهند، انتخابی عالی به‌شمار می‌آید.

کوکو تره را معمولاً با نان تازه یا کنار پلو سرو می‌کنند و در بعضی خانه‌ها، آن را با ماست یا سبزی خوردن همراه می‌سازند تا وعده‌ای کامل‌تر شود. اگر در سفر به ارومیه به‌دنبال یک غذای نانی، گیاهی و خوش‌خوراک هستید، این کوکو می‌تواند یکی از گزینه‌های جذاب شما باشد. طعم تند و گرم آن، مخصوصاً در روزهای خنک، حسابی می‌چسبد و تجربه‌ای‌ست که از دل آشپزخانه‌های محلی بیرون آمده و مستقیم وارد خاطره‌ی سفر شما می‌شود.

گوزلمه

گوزلمه یکی از ساده‌ترین و سریع‌ترین غذاهای محلی ارومیه‌ست که درست مثل اسمش، که در زبان ترکی به‌معنای «منتظر نباش» است، در کمترین زمان آماده می‌شود. این خوراک سبک و خوش‌طعم معمولاً با ترکیب تخم‌مرغ، ماست چکیده، سیر، زردچوبه، نمک و فلفل تهیه می‌شود و در روغن داغ سرخ می‌گردد تا بافتی لطیف و طلایی پیدا کند. بعضی‌ها برای تنوع، کمی آویشن یا گردوی خردشده هم به آن اضافه می‌کنند تا طعمش عمیق‌تر شود. گوزلمه را می‌توان به‌عنوان صبحانه‌ای گرم یا عصرانه‌ای مقوی سرو کرد، مخصوصاً وقتی با نان تازه و دوغ محلی همراه شود.

این غذا نه‌تنها سریع آماده می‌شود، بلکه با مواد اولیه‌ی ساده‌اش، طعمی دارد که هم آشناست و هم متفاوت. اگر در سفر به ارومیه به‌دنبال یک خوراکی فوری، سبک و محلی هستید، گوزلمه می‌تواند همان انتخاب بی‌دردسری باشد که در میان برنامه‌های شلوغ گردشگری، لحظه‌ای گرم و دل‌چسب برایتان می‌سازد. گاهی ساده‌ترین غذاها، همان‌هایی هستند که بیشتر در خاطر می‌مانند.

چیغیرتمای مرغ

چیغیرتمای مرغ یکی از خوراک‌های سنتی و خوش‌طعم آذربایجان غربی‌ست که با ترکیب ساده‌ای از مرغ، تخم‌مرغ، پیاز، کره، گوجه‌فرنگی، سیب‌زمینی و ادویه‌های معطر تهیه می‌شود. برای پخت این غذا، معمولاً از ران یا سینه‌ی مرغ استفاده می‌کنند و آن را همراه با پیاز و ادویه‌هایی مثل زردچوبه، فلفل و برگ بو تفت می‌دهند تا خوب مزه‌دار شود. سپس گوجه‌فرنگی و سیب‌زمینی به ترکیب اضافه می‌شود و در پایان، تخم‌مرغ‌ها را در مرحله‌ای خاص به غذا می‌افزایند تا بافتی لطیف و خوش‌رنگ به آن بدهند. این خوراک را می‌توان با نان تازه یا برنج سفید سرو کرد و بسته به سلیقه، حتی گوشت بوقلمون یا دنبلان را جایگزین مرغ کرد.

چیغیرتما غذایی‌ست که هم ظاهر رنگارنگی دارد و هم طعمی گرم و دل‌چسب. ترکیب کره با ادویه‌های محلی، عطر خاصی به غذا می‌دهد که در همان لحظه‌ی اول، اشتها را تحریک می‌کند. این خوراک در خانه‌های ارومیه‌ای معمولاً برای وعده‌های روزمره یا دورهمی‌های خانوادگی آماده می‌شود و به‌خاطر سادگی در تهیه و تنوع در مواد، جای خودش را در سفره‌های محلی حفظ کرده است. اگر به غذاهایی با پایه‌ی مرغ و طعم‌های سنتی علاقه دارید، چیغیرتمای مرغ می‌تواند یکی از خوش‌خوراک‌ترین انتخاب‌ها باشد، غذایی که با هر لقمه‌اش، گرمای خانه‌های آذربایجان را حس خواهید کرد.

دلمه برگ مو

دلمه برگ مو یکی از غذاهای محبوب ایرانی‌ست که در هر گوشه‌ای از کشور با سبک خاصی پخته می‌شود، اما در ارومیه طعم و ترکیبش چیز دیگری‌ست. اهالی این شهر با دقت و سلیقه، برگ‌های تازه‌ی مو را با ترکیبی از گوشت چرخ‌کرده، لپه نیم‌پز، برنج، بلغور گندم، سبزی‌های معطر و ادویه‌های سنتی پر می‌کنند. هر دلمه با ظرافت پیچیده می‌شود و کنار هم در قابلمه چیده می‌شود، طوری که انگار همه‌شان منتظرند تا در گرمای ملایم، طعم‌ها به هم برسند و عطر سبزی و ادویه در فضا پخش شود. در بعضی دستورها، چاشنی‌ای از ماست، سیر، پیاز و رب گوجه‌فرنگی هم آماده می‌شود تا کنار دلمه سرو شود و مزه‌اش را کامل‌تر کند.

دلمه برگ مو در ارومیه فقط یک غذا نیست؛ بخشی از سنت آشپزی و ذوق محلی‌ست. طعم ترش و ملسی که از برگ مو و چاشنی‌های محلی به‌دست می‌آید، این خوراک را از نسخه‌های دیگرش متمایز می‌سازد. این غذا هم بافت لطیفی دارد، هم طعمی پیچیده و دل‌چسب. اگر به غذاهایی علاقه دارید که هم اصالت دارند و هم با عشق و دقت آماده می‌شوند، دلمه برگ مو از آن خوراک‌هایی‌ست که می‌تواند شما را با یک لقمه، به دل آشپزخانه‌های آذربایجان ببرد.

دلمه کلم

دلمه کلم یکی از غذاهای خوش‌طعم و پرطرفدار ارومیه‌ست که با برگ‌های نرم و لطیف کلم سفید درست می‌شود. برای آماده‌کردن این خوراک، اول برگ‌های کلم را جدا می‌کنند و چند دقیقه داخل آب جوش قرار می‌دهند تا نرم شوند و پیچیدن‌شان راحت‌تر باشد. بعد، ترکیبی از گوشت چرخ‌کرده، عدس، برنج نیم‌دانه، زرشک، پیاز، سبزی‌های معطر و ادویه‌های محلی آماده می‌شود و داخل برگ‌ها قرار می‌گیرد. دلمه‌ها کنار هم چیده می‌شوند و با حرارت ملایم می‌پزند تا همه‌ی طعم‌ها خوب با هم ترکیب شوند.

در ارومیه، دلمه کلم فقط یک غذای ساده نیست؛ خوراکی‌ست که با دقت و سلیقه درست می‌شود و طعمش با هر لقمه، حس گرمای خانه‌های محلی را منتقل می‌کند. ظاهرش جمع‌وجور و مرتب است، اما مزه‌اش پر از لایه‌های خوش‌عطر و دل‌چسب. این غذا معمولاً با چاشنی ماست و سیر یا سس رب‌دار سرو می‌شود و برای کسانی که دنبال یک غذای سنتی و خوش‌خوراک هستند، انتخابی عالی به‌شمار می‌آید.

گشنیز کباب

کباب گشنیز یکی از غذاهای خاص و کمترشناخته‌شده‌ی ارومیه است که برخلاف اسمش، نه روی آتش پخته می‌شود و نه به سیخ کشیده می‌شود. در واقع، این غذا بیشتر به کوفته شباهت دارد تا کباب‌های کلاسیک. برای تهیه‌اش، گوشت چرخ‌کرده را با پیاز رنده‌شده، لپه‌ی پخته، تخم‌مرغ، آرد سفید، لیمو عمانی کوبیده‌شده، زردچوبه و فلفل ترکیب می‌کنند. در مرحله‌ی آخر، گشنیز تازه‌ی خردشده به مواد اضافه می‌شود تا عطر و طعم سبز و تندش، غذا را کامل کند. ترکیب نهایی را به شکل گلوله‌های کوچک درمی‌آورند و در روغن سرخ می‌کنند تا طلایی و برشته شود.

این کباب خوش‌عطر را می‌توان با نان تازه یا برنج ساده سرو کرد و معمولاً کنار آن، ماست یا ترشی هم قرار می‌دهند تا مزه‌ها بیشتر به چشم بیایند. گشنیز کباب از آن غذاهایی‌ست که با وجود سادگی، طعمی عمیق و متفاوت دارد. این غذا کباب به‌دلیل ترکیب ساده و روش پخت سریع، در میان خوراک‌های خانگی ارومیه جایگاه ویژه‌ای دارد و برای وعده‌های روزمره یا سفره‌های محلی انتخاب مناسبی به‌شمار می‌آید.

کوفته مرغ

کوفته مرغ یکی از غذاهای محلی ارومیه است که با ترکیب ساده و روش پخت مشخص، جای خودش را در سفره‌های خانگی باز کرده است. برای تهیه این خوراک، ابتدا فیله‌ی مرغ چرخ‌شده را با لپه‌ی پخته، تخم‌مرغ، سبزی‌های معطر، پیازداغ، آرد و ادویه‌هایی مثل زردچوبه، فلفل و نمک مخلوط می‌کنند. مواد باید خوب ورز داده شوند تا بافتی منسجم پیدا کنند. سپس آن‌ها را به‌اندازه‌های دلخواه شکل می‌دهند و داخل قابلمه‌ای با آب و رب گوجه‌فرنگی می‌پزند تا کاملاً جا بیفتند.

در بعضی دستورها، گردوی خردشده هم به ترکیب اضافه می‌شود تا طعم و بافت غذا غنی‌تر شود. این کوفته از نظر ساختار شباهت‌هایی با کوفته تبریزی دارد، اما به‌جای گوشت قرمز، از مرغ استفاده می‌شود که آن را سبک‌تر و مناسب‌تر برای کسانی با رژیم غذایی خاص می‌سازد. کوفته مرغ به‌خاطر ترکیب سبک و طعم متعادلش، بین اهالی ارومیه طرفدار زیاد دارد و معمولاً برای وعده‌های روزمره یا سفره‌های محلی انتخاب می‌شود.

سخن آخر

سفر به ارومیه، فقط دیدن یک شهر نیست؛ تجربه‌ی زندگی در نقطه‌ای است که فرهنگ، طبیعت و طعم در هم آمیخته‌اند. از قدم‌زدن در کوچه‌های قدیمی و چشیدن آش دوغ تا تماشای غروب در کنار دریاچه‌ی آرام ارومیه، همه چیز در این شهر حال‌وهوایی متفاوت دارد. هرچند که امروزه دریاچه‌اش دیگر جان پیشین را ندارد، اما هنوز نفسِ زندگی در کوچه‌ها و بازارهایش جریان دارد و هر گوشه‌اش حرفی برای گفتن دارد؛ از کوه و دشت گرفته تا محله‌هایی که هنوز رنگ اصالت دارند و مردمی که با لبخند و دعوتی ساده، شما را به خانه‌شان می‌برند تا طعم واقعی مهمان‌نوازی آذربایجانی را بچشید.

اگر قصد سفر به ارومیه را دارید، نگران سقف بالای سرتان نباشید. مثل همه سفرهای قبلی‌تان می‌توانید روی اتاقک حساب کنید. فقط کافی است وارد سایت اتاقک شوید و از میان انواع اقامتگاه‌های ارومیه، گزینه‌ای را انتخاب کنید که با حال‌و‌هوای سفرتان جور است. چه بخواهید در خانه‌ای بوم‌گردی با صفا اقامت کنید، چه در آپارتمانی مدرن و مجهز در مرکز شهر، اتاقک برای هر سلیقه و بودجه‌ای گزینه‌ای مناسب دارد. با رزرو اقامتگاه از اتاقک، سفرتان به ارومیه آسوده‌تر، امن‌تر و لذت‌بخش‌تر خواهد بود.

سوالات متداول درباره غذاهای محلی ارومیه