چه خوب می‌شد هر کس متعلق به هر شهر و دیاری که بود در هر نقطه‌ای از کره زمین، لباس محلی زادگاهش را می‌پوشید و در معرض دید دیگران به نمایش می‌گذاشت. به این فکر کنید، اگر روزی این خیال به واقعیت تبدیل شود چه دنیای رنگارنگی پیدا می‌کنیم و بدین طریق می‌توانیم فرهنگ اصیل شهرمان را به دیگران در اقصی نقاط ایران و جهان معرفی کنیم. ما هم با این سبک و سیاق می‌خواهیم در این مقاله از مجله گردشگری اتاقک لباس های محلی قشم را به تن کنیم و شما را با پوشش مردمان این خطه که از فرهنگ اصیل‌شان ریشه گرفته است، آشنا کنیم. پس با ما در دنیایی از پارچههای رنگارنگ قشم همراه باشید.
تاریخچه لباس های محلی قشم
لباس های محلی قشم برگرفته از آداب‌‌ورسوم مردم آن دیار است و با توجه به منابع موجود آن خطه شکل می‌گیرد؛ بنابراین پوشش سنتی این خطه به واسطه قرار گرفتن در میان آب‌های خلیج فارس و تردد بازرگانان و تاجران عرب، هندی و ایرانی به این مناطق به لباس‌های هندی و عربی شباهت زیادی دارد. زری‌دوزی آن برگرفته از تزئینات لباس‌های هندی است و طرح لباس هم شبیه به پوشش مردم امارات است.
جالب این‌جاست، با اینکه لباس های محلی قشم قدمتی دیرینه دارد، اما هنوز رنگ و بوی کهنگی به خود نگرفته و در گذر زمان اصالت فرهنگی خود را حفظ کرده است. چرا که مردمان این دیار، هنوز از لباس محلی خود دست نکشیده‌اند و از آن به‌عنوان پوشش اصلی خود استفاده می‌کنند و حتی هر روز شاهد تکامل و جذابیت بیشتر آن هستیم.
برای اجاره سوئیت قشم میتوانید از سایت اتاقک کمک بگیرید.
- 50 هزار تومان تخفیف
- مخصوص کاربران بلاگ
- کد : OTGBLG50
همین الان رزرو کن!
آشنایی با لباس های محلی قشم
لباس های محلی قشم، آمیزه‌ای از طرح، رنگ و نقش و نگار است و می‌توان آن‌ها را به‌عنوان نمادی از این خطه دانست. پوشش محلی این دیار به دو بخش لباس‌های مردانه و زنانه تقسیم می‌شوند که هر یک از آن‌ها شامل چندین جزء مختلف‌اند. در این بخش می‌خواهیم شما را با جز جز این البسه آشنا کنیم.
لباس های محلی زنان قشم، ترکیبی از رنگ‌ها و نقش‌ها
لباس های محلی قشم همه دست‌ساز هستند و ترکیبی از آداب هند، فارس و آفریقاست. این البسه از چندین بخش مختلف کِندور یا کندوره، شلوار با کارهای ویژه سوزنی، روسری رنگارنگ به نام لِیسو، ماسک سنتی برقع (برکا) و حصیر سنتی چیدا تشکیل شده است. برخی از زنان به ماسک خود لوازم جانبی طلایی رنگی اضافه می‌کنند و به آن جلوه ویژه‌ای می‌بخشند. در مراسم عروسی هم به جای لِیسو، از یک روسری نرم با دستبند به نام جِلوی استفاده میشود.
پیراهن کندوره
پیراهن کندوره از اصلی‌ترین پوشش زنان جزیره قشم است. این پیراهن جلو بسته یقه‌ای گرد دارد و جنس پارچه آن هم سبک و نازک است؛ بنابراین کندوره که در زبان اسپانیایی به آن گاندورا هم گفته میشود، با شرایط آب‌و‌هوایی این خطه سازگاری دارد و معمولا در رنگهای گرم و شاد مانند قرمز، بنفش، سبز، سرخابی صورتی، نارنجی، زرد و به ندرت آبی فیروزه‌ای دوخته می شوند.
جالب است بدانید، این لباس در میان اهالی جنوب کشور مشترک است، اما پیراهن کندوره در جزیره قشم بیشتر شبیه به پیراهن‌های عربی کشورهای حاشیه خلیج فارس است و به‌همین علت گشادتر و بلندتر دوخته میشود.
شلوار بندری
از دیگر پوشش‌های متفاوت زنان جزیره قشم، شلواری زیباست که با عنوان شلوار بندری یا شلوار دمپا تنگ هم شناخته میشود. این شلوارها پاچه‌ای تنگ دارد و بالای آن گشاد و لوزی شکل است. بالای آن معمولا با کش یا یک پارچه محکم بسته میشود و دمپای آن برای اینکه راحت پوشیده شود به طرف داخل پا چاک می‌دهند و سپس چاک را با زیپ و یا دکمه می بندند.
این شلوارها در تمامی استان هرمزگان شکل‌وشمایل یکسانی دارد و آن‌چه آن‌ها را از هم متمایز می‌کند نوع تزییناتی است که در پاچه شلوار به‌کار می‌برند. دمپای شلوار بندری را معمولا با روش‌های مختلفی مانند بادله تمام، ودویی دستی، ودویی چرخی، پولکی، حاشیه ای، سرپاچه ای، گلابتونی، خوس لنگه‌ای، ودویی اطلسی و نخی مزین می‌کنند.
شلوار بندری معمولا از جنس پارچههایی مانند تترون، پوپلین و چیت تهیه میشود و در صورت استفاده از آن در مجالس و عروسی‌ها این پوشش را با پارچههای کلفت و زری‌دار مثل اطلس، زربفت و ساتن می‌دوزند.
چادر بندری
برخی از زنان جزیره قشم ترجیح می‌دهند بر روی لباس محلی خود چادر بندری به سر کنند. این پوشش زیبا از پارچههایی نازک و لطیف و بیشتر به رنگهای قهوه‌ای، خردلی و خاکستری مایل به آبی تهیه میشود. البته برای نوعروسان و یا در عروسی‌ها از چادر ویل گل ابریشمی سبز رنگ و یا چادر سوفن ساده سبز رنگ با تزیینات خوس و گلابتون و پولک بوته‌دوزی استفاده میشود.
زنان جنوب چادر بندری را به دو شیوه متفاوت لا‌نیم‌لا یا کول زدن می‌بندند.
- در روش لا‌نیم‌لا، یک طرف چادر را بر روی دوش خود می‌اندازند و طرف دیگر را آزاد می‌گذارند.
- در روش کول زدن، یک طرف چادر را دور سر می‌پیچند و دسته دیگر آن را در ناحیه گوش رها می‌کنند.
اورنی
اورنی نوعی روسری از جنس حریر است که با گل‌های ریز و درشت، بته جقه و گل بادامی مزین شده است. این طرح‌ها بر روی پارچه حریر با انواع پولک و نخ‌های طلایی و نقره‌ای گلدوزی می‌شوند. زنان جنوبی اورونی را به صورت کول می‌بندند. بدین طریق که یک دسته آن را دور سر می‌پیچند و دسته دیگر را بر روی سینه رها می‌کنند.
برقع
برقع یا پوشش صورت، نوعی حجاب و پوشش تزیینی است که زنان آن را بر روی صورت خود قرار می‌دهند. این پوشش زیبا تنها جنبه مذهبی ندارد، بلکه ریشه در فرهنگ دیرینه مردم جنوب دارد و جزء اصلی‌ترین قسمت‌های لباس محلی زنان قشم است. برقع، در مدل‌های مختلف موجود است و زنان جنوبی با توجه به موقعیت خود از مدل‌های مختلف استفاده می‌کنند. به‌عنوان مثال زنان مجرد از برقع مشکی و زنانی که نامزد کرده‌اند از رنگ نارنجی با طرح‌های درخشان استفاده می‌کنند.
- قدیمی‌ترین مدل برقع، شبیه به ابرویی کلفت یا سبیل مردانه است که آن را بر روی صورت خود قرار می‌دهند تا با مردان اشتباه گرفته شوند.
- نوع دیگر برقع، پوششی مستطیل شکل است. در این مدل، فقط چشم‌ها پیداست و از صورت زنان در برابر باد، شن و آفتاب محافظت میشود.
پیراهن کمر چین
گروهی از زنان جزیره قشم بنابر سلیقه خود پیراهن‌هایی گلدار و رنگارنگ بر تن می‌کنند. به این پیراهن‌ها، کمرچین یا دورچین گفته میشود و گاه با با یقه و نوار دوزی دستی و گاه با زری‌های بافته شده در بازار دیده میشود.
لباس محلی مردان جزیره قشم
لباس محلی مردان قشم شامل چندین بخش مختلف است که مردان بنابر شرایط مختلف از آن استفاده می‌کنند.
دشداشه
دشداشه، لباسی سفید رنگ و بلند تا نوک انگشتان پاست. این لباس در دو نوع یقه‌دار و بدون یقه موجود است. به نوع یقه‌دار آن مدل عراقی و به نوع بدون یقه آن مدل خلیجی یا اماراتی گفته میشود.
بشت یا خاچیه
بشت یا خاچیه، بخش دیگری از پوشش سنتی مردان قشم است. این پوشش از جنس پشم نازک است و مردان معمولا آن را روی دشداشه می‌پوشند. گاهی اوقات بر روی سرشانه بشت، گلدوزی‌هایی انجام میشود تا زیبایی آن دوچندان شود.
لنگ
به دلیل گرمای حاکم در جزیره قشم، مردان این خطه از پوششی به نام لنگ استفاده می‌کردند تا به‌وسیله آن بتوانند لباس خود را برای خنک‌تر شدن در بیاورند و یا جلوی خیس شدن لباس‌شان با عرق را بگیرند. از سویی‌دیگر، لنگ برای خشک کردن وسایل هم کاربرد دارد و از تعریق بیش از حد جلوگیری خواهد کرد.
کت
مردان قشمی از کت‌های کوتاه استفاده می‌کنند و زیر آن لباس‌های محلی خود را می‌پوشند.
کلاه
کلاه مردان جزیره قشم، سفید رنگ است و از پارچه کلفت و اعلا دوخته میشود تا سر آن‌ها را از گرمای بسیار زیاد جنوب در امان نگه دارد. از این کلاه بیشتر در مراسم‌های مهم مانند عروسی، جشن نوروز و صیادی استفاده میشود.
چفیه
چفیه یا کوفیه، پارچه‌ای راه راه یا چهارخانه و به رنگ سیاه و سفید است. مردان آن را برای محافظت از آفتاب، باد و گرد و غبار بر روی سر خود استفاده می‌کنند. برای نگه داشتن چفیه هم از حلقه‌ای سیاه رنگ به نام عقال استفاده میشود. عقال، از نخ‌های بافته شده تولید میشود.
سواس
سواس، کفشی ساده و محکم است که از برگ درخت خرما تهیه میشود. این پاپوش، در برابر خار و خاشاک مقاومت زیادی دارد و سبب خنک ماندن پاها در گرمای تابستان میشود. برای تولید این کفش زیبا و محکم ابتدا برگ درخت خرما را می‌ریسند. سپس برگ‌های ریسیده را با سنگ می‌کوبند و در آفتاب قرار می‌دهند.
بعد از آن سواس را در آب می‌اندازند و پس از خروج از آب، آن را دوباره با سنگ می‌کوبند تا شکل مناسب خود را به دست آورد. در انتها هم به دور کمر و دو شاخه طناب می‌بندند و برگ‌های کوبیده شده را به دور این طناب‌ها تاب می‌دهند تا کفشی محکم ساخته شود.
لباس محلی ناخداها، ملوانان و صیادان جزیره قشم
مردان جزیره قشم با توجه به موقعیت شغلی خود پوشش متفاوتی دارند. به‌عنوان مثال، ناخداها، ملوانان و صیادان، لباسی سفید، نازک و بلند می‌پوشند که معمولا این لباس برای مهمانی‌ها جنسی از حریر یا ململ نازک و درجه یک دارد. از آن‌جایی که لباس محلی ناخداها در فصل سرما مناسب نیست، در زمستان آن را با پارچههای کلفت و رنگی تهیه می‌کنند.
- 50 هزار تومان تخفیف
- مخصوص کاربران بلاگ
- کد : OTGBLG50
همین الان رزرو کن!
سخن آخر
لباس های محلی قشم برگرفته از چندین فرهنگ مختلف است و همین امر آن را جذاب‌تر کرده است. شما با سفر به این جزیره دوست‌داشتنی هنوز هم میتوانید مردمان آن دیار را در این لباس‌ها ببینید و فرهنگ و آداب ورسوم آن‌ها را از نزدیک لمس کنید.
حتی میتوانید فرصت را غنیمت شمرده و با پوشیدن لباس محلی این خطه، عکس‌های زیبایی بگیرید و خاطره‌هایتان را ماندگارتر کنید. البته فراموش نکنید، مهم‌ترین بخش سفر انتخاب اقامتگاهی مناسب برای ماندن است؛ بنابراین اگر قصد سفر به این جزیره پر رمزوراز را دارید، بهتر است قبل از سفر سری به سایت اتاقک زده و یکی از اقامتگاه‌های موجود در این جزیره را مطابق با نیاز و بودجه خود به صورت آنلاین رزرو کنید.
سوالات متداول
لباس های محلی مردم قشم برگرفته از چه فرهنگ‌هایی است؟
لباس محلی مردم قشم برگرفته از فرهنگ کشورهای مختلف مانند آفریقا، هندوستان و عربستان است.
لباس های محلی زنان قشم شامل چه بخش‌هایی است؟
پیراهن کندوره، چادر بندری، اورنی، برقع، شلوار بندری و پیراهن دورچین
لباس های محلی مردان قشم از چه بخش‌هایی تشکیل شده است؟
دشداشه، خاچیه، کلاه، چفیه، سواس، کت و لنگ
برای لباس های محلی قشم، بیشتر از چه پارچههایی استفاده میشود؟
برای دوخت پوشش سنتی قشم بیشتر از پارچههای نخی، نازک و رنگهای روشن استفاده میشود.
