کاخ نیاوران تهران | از نی‌زار تا خانه پادشاهان

اگر دیوار کاخ‌ها می‌توانستند صحبت کنند، برایمان داستان‌هایی شنیدنی را می‌گفتند. قصه‌هایی که شاید در هیچ صفحه‌ای از تاریخ، نتوان نشانه‌ای از آن پیدا کرد. کاخ نیاوران تهران یکی از همان جاهایی است که روزگاران عجیبی را به‌چشم دیده است. آن زمان که دولت‌های کوچک و بزرگ از شمال تهران عبور می‌کردند و گاهی در ییلاق‌های آن می‌مانند، چه کسی فکرش را می‌کرد که روزگاری یکی از مجلل‌ترین کاخ‌های ایران، این‌جا ساخته شود؟ بعدها وقتی پادشاهان، بنای اولیه کاخ نیاوران را گذاشتند، آیا می‌دانستند که قرار است تقدیر، گردونه الوان پر جادویش را چگونه برای‌شان بچرخاند و بر سر کاخ‌های‌شان چه خواهد آمد؟

در این مقاله از اتاقک برای‌تان از این بنای پرقصه گفته‌ایم، جایی که اگر تا تهران بیایید و آن‌را نبینید، بعدها بسیار پشیمان خواهید شد.

تاریخچه کاخ نیاوران

در بسیاری از منابع تاریخی آمده است که در دوره قاجار، شمال تهران کنار روستایی به‌نام «گُرده وی» یا «گُرده به» نیزاری بوده است. این منطقه به دستور فتحعلی‌شاه قاجار تبدیل به باغی خرم شد. علاوه بر این باغ، محوطه‌های سبز دیگری نیز در آن حوالی احداث شد که حالا می‌توان بازمانده‌های آن را در کنار کاخ نیاوران پیدا کرد. پس از فتحعلی‌شاه، محمدشاه نیز به این باغ علاقه نشان داد و در آن بنایی را احداث کرد. بعد از او هم ناصرالدین‌شان کاخ صاحب‌قرانیه را در محوطه باغ ساخت تا کم‌کم قصه‌های آن باغ رنگ و بوی دیگری بگیرد.

به‌نظر می‌رسد، این باغ و بناهای آن مورد توجه پادشاهان بعدی نیز بود. تا آن‌روزی که هفتمین و آخرین شاه قاجار یعنی احمدشاه کوشکی را در این باغ ساخت. این کوشک مثل یک قلعه بی‌‌مانند میان درختان کهنسال بود و شاید بیش از هر چیز تنهایی پادشاه جوان را نشان می‌داد.

از سال 1347 تا 1357، با روی کار آمدن حکومت پهلوی برخی بناهای داخل باغ تخریب شدند. تعدادی نیز تغییر کردند و سبکی مدرن را به کاخ نیاوران آوردند. روند تغیرات تا جایی که این کاخ مناسب زندگی خانواده سلطنتی باشد ادامه پیدا کرد و بعدها بسیاری از مهمانان مهم نیز در این‌جا پذیرایی شدند.

پس از انقلاب در سال 1360، کاخ نیاوران به وزارت فرهنگ تحویل و از سال 1365 این کاخ به‌عنوان موزه برای بازدید عموم در نظر گرفته شد. در سال‌های بعدی نیز قسمت‌های گوناگون مشخص شد تا هر بخش برای نمایش آثار و موضوعاتی باشد. آن نیزار که بعدها به نی‌آوران و در نهایت به نیاوران تغییر نام داد، حالا منطقه‌ی ییلاقی و خوش‌آب‌وهوایی در پایتخت است و کاخ نیاوران به‌عنوان نگین آن می‌درخشد.

اجاره روزانه خانه تهران با قیمت مناسب

• 50 هزار تومان تخفیف
• مخصوص کاربران بلاگ
• کد : OTGBLG50

همین الان رزرو کن!

کاخ نیاوران کجاست؟

کاخ نیاوران در منطقه 1 تهران، منطقه شمیران و هم‌مرز با مناطق گران‌قیمتی همچون کامرانیه، تجریش و دزاشیب است. این کاخ در دامنه جنوبی رشته کوه البرز واقع شده است. به‌سبب ارتفاع، آب‌وهوای آن خنک‌ و مطبوع است. همان مزیتی که سال‌ها پیش چشم پادشاهان را گرفت و این منطقه ییلاقی را تبدیل به محوطه‌ی یک کاخ ارزشمند کرد.

چگونه به کاخ نیاوران برویم؟

کاخ نیاوران در طرح ترافیک نیست اما در ساعات اوج شلوغی اطراف آن مملو از ماشین است. پس اگر می‌خواهید با ماشین شخصی‌تان به کاخ نیاوران بروید، ساعات خلوت‌تر را انتخاب کنید. اگر قصد دارید با مترو به کاخ نیاوران برسید، در ایستگاه مترو تجریش پیاده شوید. بیرون مترو، تاکسی و اتوبوس‌ها شما را به کاخ می‌رسانند. از مترو تجریش تا کاخ نیاوران تقریبا 5 کیلومتر راه است و اگر ترافیک نباشد سریع به کاخ می‌رسید. علاوه بر مترو می‌توانید با اتوبوس‌های بی‌آرتی تا میدان تجریش بیایید. آن‌جا سوار تاکسی و اتوبوس‌ها شوید و خودتان را به این جاذبه گردشگری تهران برسانید.

دیدنی‌های داخل کاخ نیاوران

علاوه بر محوطه کاخ که شامل فضای سبز، راه‌ها و معماری‌های شگفت‌انگیز است، می‌توانید اثاثیه، یادگاری‌ها، لباس‌ها و اشیای تاریخی مهمی را در قسمت‌های مختلف کاخ ببینید. برای آن‌که بدانید هر قسمت چه چیزهایی دارد این‌جا برای‌تان توضیحاتی را آورده‌ایم.

موزه جهان‌نما، دنیایی میان دیوارها

می‌توان گفت یکی از خاص‌ترین موزه‌های ایران و جاهای دیدنی تهران، جهان‌نماست. موزه‌ای که وسعت زیادی ندارد و شاید به سبب زیبایی کاخ نیاوران در حاشیه دیده شود، اما آثاری بس شگفت‌انگیز را در خود جای داده است. موزه جهان‌نما مجموعه‌ای از اشیا و آثاری است که به آخرین ملکه دوره پهلوی هدیه شده‌اند یا او آن‌ها را از هنرمندان و کشورهای گوناگون خریده است.

در موزه جهان‌نما می‌توانید اشیایی متعلق به دوران کهن تا نقاشی‌ها و مجسمه‌هایی از هنرمندان معاصر را ببینید. یکی از خاص‌ترین شی‌های این موزه، هدیه‌ای از برادران امیدوار که سال‌ها پیش جهانگردی را آغاز کردند. آن‌ها در یکی از سفرهای‌شان از قبیله‌ای در آمازون سر واقعی یک انسان که نمادشان بود را هدیه گرفتند. این سر با روشی خاص بسیار کوچک شده است. این نماد حالا در تهران است و اگر به اشیای عجیب علاقه دارید، خوشحال می‌شود سری به آن بزنید.

کاخ صاحب‌قرانیه، از صاحب‌قران تا قهوه‌تلخ

در سی‌و‌یکمین سال سلطنت ناصرالدین شاه، آن زمان که قرن عوض شد پادشاه خود را صاحب قران نامید و بعد هم دستور داد کاخی به‌نام صاحب‌قرانیه را در مجموعه نیاوران برایش بنا کنند. این کاخ در دو طبقه ساخته شد و شامل قسمت‌های مختلف از جمله شاه‌نشین، تالار آیینه، ایوان و جایی برای اسکان زنان شاه بود.

با از بین رفتن قاجاریان، کاخ صاحب‌قرانیه به‌عنوان دفتر کار محمدرضا شاه پهلوی درنظر گرفته شد. به‌همین دلیل بخش‌های دیگری از جمله دندان‌پزشکی، اتاق مذاکرات ضدگلوله و اتاق هدایا نیز به آن اضافه شد. علاوه بر این، منشی شاه نیز اتاقی مخصوص داشت. درکنار اینکه چه کسانی این‌جا بوده‌اند، معماری، آیینه‌کاری و تابلوهای نقاشی این کاخ هم دیدنی هستند. در سال‌های اخیر، این کاخ برای چند فیلم و سریال ازجمله قهوه‌تلخ، کمال‌الملک و کوچک جنگلی به‌عنوان لوکیشن مورد استفاده قرار گرفته است.

کوشک احمدشاه، صدسال تنهایی

در اواخر دوره قاجار در حدود 100 سال پیش، کوشک احمدشاهی ساخته شد. این بنا معماری ویژه‌ای داشت و تنها در گوشه‌ای روب‌روی حوض قد کشید. برای ساخت نقشه‌ای جدید را درنظر گرفتند و نمای بیرونی با آجر و گچ‌کاری تزیین شد. پس از نقراض قاجار برای این بنا تصمیم‌های بسیاری گرفتند. به‌نظر می‌رسد پس از ازدواج محمدرضا شاه و فوزیه قرار بود آن‌ها از این کاخ برای استراحت و ییلاق استفاده کنند.

می‌گویند بعدها افراد رده بالای نظامی در این‌جا ساکن شده‌اند. شاید هم مدتی از این کاخ به‌عنوان دفتر کار شاه استفاده کرده‌اند. اما این را مطمئن هستیم که در زمان اسکان خانواده پهلوی در کاخ نیاوران، این کوشک اتاق رضا، پسر محمدرضا شاه بوده است. حالا از این کاخ به‌عنوان موزه‌ای جهت نمایش اشیای گران‌قیمت از جمله چند شهاب‌سنگ، فسیل‌ها و آثاری دیگر استفاده می‌کنند.

موزه کتابخانه اختصاصی، ملاقات با امضای والت‌دیزنی

در ضلع شرقی کاخ نیاوران، گنجینه‌ای ارزشمند از کتب مهمی است که در دوره پهلوی جمع‌آوری شده‌اند. موزه کتابخانه اختصاصی درواقع کتابخانه فرح پهلوی بوده است. او در این‌جا، انواع کتب از کشورها و ملل گوناگون را گرد هم آورد. علاوه بر این، هنرمندان ایرانی چون پروین اعتصامی و افراد خارجی سرشناس مثل جان‌اف‌کندی و والت‌دیزینی نیز کتاب‌هایی را با امضای خود به این‌جا هدیه کرده‌اند.

معماری موزه کتابخانه اختصاصی نیز جالب توجه است. این محوطه توسط عبدالعزیز فرمانفرمائیان انجام شده است. هنرمند نامداری که معمار ورزشگاه آزادی، سالن‌های بسکتبال و والیبال آزادی و حتی فرودگاه مهرآباد بوده است. پس بی‌شک با اثری شگرف در حجم‌سازی مواجه می‌شوید که می‌تواند تا مدت‌ها ذهن‌تان را درگیر کند.

باغ کتیبه‌ها، تاریخ خط و فراتر از آن

در کاخ موزه نیاوران فرصت این را دارید که با سیر تحول و تغییرات خط آشنا شوید. خط، همان رودی است که انسان‌ها در مسیر تکامل پیدا کردند، توانستند باهم گفتگو کنند، به داد و ستد بپردازند و پایه فرهنگ‌ها را بگذارند. خط، شگفتی داستان انسان است و می‌تواند چیزهای زیادی را درباره تمدن برای‌تان برملا کند. در باغ کتیبه‌های کاخ نیاوران می‌توانید مولاژ کتیبه‌های مهم را ببینید. از دوره باستان تا عیلامی، ساسانی و پهلوی خط با ما حرکت کرده و خالق رویدادها نیز بوده است.

موزه اختصاصی خودرو، قصه ماشین‌ها

آخرین موزه‌ای که داخل کاخ موزه نیاوران آغاز به‌کار کرد، موزه خودرو بود. در این موزه می‌توانید رولزرویس سلطنتی فانتوم 5 و 6، موتور سیکلت‌های خانواده سلطنتی، ماشین مسابقه‌ای، چند ماکت ماشین و چند عکس قدیمی که خانواده شاه را در حال استفاده از این ماشین‌ها، نشان می‌دهد را ببینید.

قیمت بلیط کاخ نیاوران و ساعت بازدید

کاخ نیاوران یک مجموعه چند قسمتی است. پس لازم است برای بازدید از محوطه‌های گوناگون بلیط‎‌های جداگانه تهیه کنید. برای سال 1402، فقط ورودیه محوطه 5 هزار تومان برای گردشگر داخلی است.

بلیط بازدید از کاخ موزه اختصاص نیز به‌مبلغ 5 هزار تومان و جداگانه است. پس از آن برای دیدن هر بخش دیگر شامل موزه جهان‌نما، کوشک، کتابخانه و موزه خودرو نیز باید 4 هزار تومان جداگانه بپردازید. درنتیجه اگر بخواهید همه قسمت‌ها را ببینید، مبلغ کل بلیط شما برای امسال 26 هزار تومان می‌شود. اگر مهمان خارجی دارید فقط ورودیه او 100 هزار تومان خواهد بود و برای دیدن هر قسمت دیگر باید 40 هزار تومان پرداخته شود.

ساعت کار موزه‌ها (بهار و تابستان): 9 تا 19 عصر و فروش بلیط موزه‌ها و ورود 9 تا 17 است.

ساعات کار موزه‌ها (در پاییز و زمستان): شنبه تا چهارشنبه 9 تا 17 و فروش بلیط موزه‌ها و ورود 9 تا 16/ پنج شنبه و جمعه 9 تا 18 و فروش بلیط موزه‌ها و ورود 9 تا 17 خواهد بود.

نکات مهم بازدید از کاخ نیاوران

ممکن است به‌سبب تعمیرات بخش‌هایی از مجموعه برای مدتی قابل بازدید نباشد. طبق آخرین اعلام فعلا کاخ صاحب‌قرانیه و بخش حوض‌خانه امکان بازدید ندارد. بردن خوراکی و نوشیدنی به داخل موزه‌ها ممنوع است. بهتر است کودکان زیر 7 سال را با خود به مجموعه نیاوران نیاورید یا موقع بازدید کاملا مراقب آن‌ها باشید.

ظرفیت و فاصله ایمن را در محوطه‌ها رعایت کنید تا همه بتوانند بازدیدی مناسب از مجموعه داشته باشند. موزه پیشنهاد می‌کند که بلیط خود را به صورت الکترونیکی تهیه کنید و سپس به موزه مراجعه بفرمایید.

اجاره روزانه خانه تهران با قیمت مناسب

• 50 هزار تومان تخفیف
• مخصوص کاربران بلاگ
• کد : OTGBLG50

همین الان رزرو کن!

سخن آخر

در این مقاله برای‌تان از کاخ موزه نیاوران گفتیم. بنایی که از یک نیزار تبدیل به محل مورد علاقه پادشاهان شد و حالا موزه‌ای مهم در شمال پایتخت است. اگر دوست دارید تهران را ببینید و با تاریخ آن آشنا شوید، اتاقک با امکان اجاره روزانه خانه در تهران یا اجاره ویلا اطراف تهران با بهترین نرخ و امکانات کنار شماست. کافی است بودجه مورد نظر و تعداد روز سفرتان را به‌ما بگویید تا بهترین پیشنهادها را برای‌تان مهیا کنیم. با اتاقک تهران را در آرامش ببینید و از آن لذت ببرید.

سوالات متداول