معرفی کامل فرهنگسرای نیاوران | اولین فرهنگسرای ایران

دنبال یک جای متفاوت برای گذراندن یک روز خاطره‌انگیز هستید؟ از جاهای تکراری شهر خسته شده‌اید و پیش خودتان فکر می‌کنید کاش یک مرکز فرهنگی پیدا می‌کردم که حوالی‌اش هم پارک بود، هم کاخی قدیمی؟ جواب سؤال شما پیش ماست و آن جایی نیست جز فرهنگسرای نیاوران. فرهنگسرای نیاوران یکی از فعال‌ترین و قدیمی‌ترین فرهنگسراهای تهران است که در محدوده باغ نیاوران ساخته شده است. بازدید از این فرهنگسرا مثل یک اردوی هیجان‌انگیز است و هم خاطرات کودکی شما را زنده می‌کند و هم فرصتی ناب برای خلق خاطره‌های قشنگ برای خودتان و فرزندتان به وجود می‌آورد. اصلاً شاید بازدید از این فرهنگسرا مسیر زندگی فرزند شما را تغییر دهد و او را به هنرمندی مشهور در آینده، نوازنده‌ای چیره‌دست یا بازیگری محبوب تبدیل کند. شاید هم شما را تشویق کند تا در زندگی‌تان بالاخره زمانی را به انجام کارهای موردعلاقه‌تان مثل نقاشی، نوازندگی و … اختصاص دهید.

فرهنگسرای نیاوران کجاست؟

فرهنگسرای نیاوران در شمال شرقی پایتخت و محدوده نیاوران قرار دارد. یکی از محله‌های قدیمی و با اصالت تهران که به درختان کهن‌سال و تنومند و جوی‌های روانش معروف است.

آدرس فرهنگسرای نیاوران: تهران، جنوب میدان نیاوران، خیابان پاسداران، روبروی پارک نیاوران، فرهنگسرای نیاوران

اجاره روزانه خانه تهران با قیمت مناسب

• 50 هزار تومان تخفیف
• مخصوص کاربران بلاگ
• کد : OTGBLG50

همین الان رزرو کن!

تاریخچه فرهنگسرای نیاوران

باغی که فرهنگسرای نیاوران یکی از خاص‌ترین جاهای دیدنی تهران در آن قرار دارد، در دوران قاجار به باغ عزیز خان معروف بود. عزیز خان یکی از افراد دربار ناصرالدین‌شاه بود و به خاطر محبوبیتش پیش سلطان صاحبقران، املاک و ثروت زیادی داشت. بعد از مرگ عزیز خان این باغ جزو املاک احمدشاه و بعد رضاشاه پهلوی شد. وقتی‌که محمدرضا پهلوی تصمیم گرفت در کاخ نیاوران سکونت کند، فرح پهلوی هم برای اینکه درختان باغ از بین نروند، دستور ساخت دفتر کارش را در ضلع غربی باغ داد.

در سال 1350 کامران دیبا پسرعموی فرح دیبا که دانش‌آموخته دانشگاه هاروارد بود، پیشنهاد ساخت مجموعه‌ای فرهنگی در کنار دفتر فرح دیبا را داد. هدف او از ساخت این فرهنگسرا فراهم کردن مرکزی فرهنگی برای عموم بود تا بتوانند از امکانات مختلفی مثل نگارخانه، آمفی‌تئاتر، کتابخانه و … استفاده کنند. البته خطر از بین رفتن باغ‌های شهری و تلاش برای نگهداری آن‌ها هم دلیل دیگر ساخت این فرهنگسرا بود. ساخت این فرهنگسرا در زمینی با زیربنای 110 هزار مترمربع در سال 1355 شروع و بعد از یک سال تکمیل شد.

باید بگویم کلمه فرهنگسرا اولین بار توسط فیروز شیروانلو (مدیر انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در دوران پهلوی دوم) به فرهنگ لغات فارسی اضافه شد. همچنین فرهنگسرای نیاوران نقطه شروع ساخت فرهنگسراهای دیگر در تهران و شهرهای دیگر بود.

برای اجاره روزانه خانه در تهران به سایت اتاقک مراجعه کنید.

معماری فرهنگسرای نیاوران

مسئول پروژه و طراح این فرهنگسرا کامران دیبا بود که موزه هنرهای معاصر، مسجد دانشگاه جندی‌شاپور، دفتر کار فرح پهلوی و … را هم طراحی کرده بود. معماری فرهنگسرا به سبک پست‌مدرنیسم است اما نکته مهم درباره آن، ترکیب این سبک از معماری با معماری سنتی ایرانی است. برای مثال ساختار هشتی سردر اصلی فرهنگسرا، نورگیرها و طاق‌های بنا که به ترتیب با الهام از بادگیرهای کویری و طاق‌های روستایی ساخته شدند.

یکی دیگر از بخش‌های فرهنگسرا که معماری سنتی ایرانی در آن کاملاً مشهود است، حیاط مرکزی و فواره‌هاست. کامران دیبا با کارنامه درخشانی که داشت توانست این بنا را به زیبایی طراحی کند. طوری که در نگاه اول بنایی مدرن و غیر ایرانی به نظر می‌رسد، ولی وقتی به جزییات آن نگاه می‌کنیم، شاخصه‌های آشنای معماری ایرانی را می‌بینیم که درنهایت ظرافت در معماری بنا به کار رفتند.

اجاره روزانه خانه تهران با قیمت مناسب

• 50 هزار تومان تخفیف
• مخصوص کاربران بلاگ
• کد : OTGBLG50

همین الان رزرو کن!

بخش‌های فرهنگسرای نیاوران

وقتی وارد فرهنگسرای نیاوران می‌شوید اولین چیزی که توجهتان را جلب می‌کند همان سردر ورودی است که ساختار هشتی معماری ایرانی دارد. در سمت راست اتاق نگهبانی است و مسیری که دو طرف آن شمشادها و سکوها قرار دارند و شما را در طول رسیدن به ساختمان اصلی در جنوب غربی باغ همراهی می‌کنند.

محوطه باغ هم مسیری زیباست که قنات به‌جامانده از دوران قاجار گل سرسبد آن است. قناتی که آب درختان را تأمین می‌کند و کامران دیبا آن را به شکلی برجسته با کاشی‌های فیروزه‌ای‌رنگ پوشاند تا با سایر آب‌نماها و حوض‌ها تفاوت داشته باشد. البته بعدها در بازسازی از کاشی‌های آبی‌رنگ استفاده کردند. در این فرهنگسرا بخش‌های مختلف مثل کتابخانه، نگارخانه و… به شکلی هنرمندانه از همدیگر تفکیک شده‌اند و دورتادور حیاط قرار دارند.

5 بخش مجزای فرهنگسرای نیاوران شامل موارد زیر می‌شوند:

سالن خلیج‌فارس

سالن خلیج‌فارس یا سالن اصلی فرهنگسرا محل برگزاری نشست‌های تخصصی، سمینارها، کنسرت، تئاتر و پخش فیلم است. این سالن 262 صندلی با تجهیزات صوتی و تصویری مدرن دارد.

سالن گوشه

برای رسیدن به سالن گوشه باید به انتهای حیاط مرکزی بروید. این سالن بین دو ساختمان است و تجهیزات صوتی و تصویری آن به اندازه سالن خلیج‌فارس به‌روز نیست. به همین خاطر از این سالن برای اجرای نمایش‌های نیمه‌حرفه‌ای و برگزاری کلاس‌های آموزشی استفاده می‌شود.

کتابخانه فرهنگسرای نیاوران

کتابخانه فرهنگسرای نیاوران از همان زمان تأسیسش مجموعه‌ای غنی از کتاب‌های هنر و شرق‌شناسی را در خودش جای داده است. به مرور زمان و از سال 1380 به بعد کتاب‌های معماری هم به این کتابخانه اضافه شد. حالا کتابخانه فرهنگسرای نیاوران به کتابخانه‌ای تخصصی در حوزه هنر و معماری تبدیل شده است.

نگارخانه

یکی از جذاب‌ترین و ارزشمندترین بخش‌های فرهنگسرا، نگارخانه آن است. این نگارخانه از 2 بخش و چهار و نیم طبقه تشکیل شده است و تنها چند پله با حیاط مرکزی فاصله دارد. معماری نگارخانه به شکلی است که وقتی وارد می‌شوید باید از یک راهروی چرخشی بگذرید تا به نگارخانه شماره یک برسید. نگارخانه شماره دو که کوچک‌تر است هم در سمت چپ قرار دارد و بیشتر مخصوص نمایش آثار هنرمندان جوان و کمتر شناخته‌شده است.

محوطه باغ فرهنگسرای نیاوران

باغ فرهنگسرای نیاوران یکی دیگر از قسمت‌های دیدنی این مجموعه تاریخی است. در این باغ درختان کهن‌سال و تنومندی ریشه در خاک دارند و در طول مسیر هم پله‌های مختلفی وجود دارد که شما را به بخش‌های متفاوت فرهنگسرای نیاوران هدایت می‌کنند. ولی این‌ها تنها جذابیت باغ فرهنگسرا نیست. مجسمه‌های استاد پرویز تناولی که در ورودی کتابخانه قرار دارند، دل هر بازدیدکننده‌ای را به دست می‌آورند.

کامران دیبا در زمان ساخت فرهنگسرا از پرویز تناولی دوستش خواست تا این مجسمه‌ها را به‌منظور نمادی از تلفیق هنر و معماری بسازد. سه مجسمه که هرکدام نمادی از انسان‌های عادی هستند، مثلاً یکی در حال کتاب خواندن است، دیگری دراز کشیده و به آسمان نگاه می‌کند و سومی هم کنار پله‌ها ایستاده است. این شکل استفاده از مجسمه تا آن زمان در دنیا سابقه نداشت.

کامران دیبا با این کار می‌خواست کاربرد مجسمه‌ها را عوض کند و آن‌ها را به‌عنوان نماد و یادبودی از اشخاص مهم محدود نکند. این مجسمه‌ها یکی از زیباترین بخش‌های فرهنگسرا هستند که امکان ندارد موقع بازدید از مجموعه با آن‌ها عکس نگیرید.

فعالیت های فرهنگسرای نیاوران

کاربری فرهنگسرای نیاوران به شکل فعلی‌اش از سال 1374 شروع شد. از آن زمان تا به امرز این مکان تنها فرهنگسرای زیر نظر وزارت فرهنگ و ارشاد است. در این مدت رویدادهای مختلفی ازجمله موارد زیر در این فرهنگسرا برگزار شده است:

• هشتمین دوره دوسالانه سفال ایران در پاییز 1384
• ششمین دوره دوسالانه ملی مجسمه‌سازی تهران در پاییز 1390
• نشسته‌ای سه‌شنبه‌ها با عنوان شعر نیاوران در سال 1395
• دوازدهمین دور جشنواره ملی موسیقی جوان در تابستان 1397
• چند اجرا از 35 امین جشنواره موسیقی فجر در زمستان 1398

در حال حاضر هم هر هفته و با توجه به مناسب‌های مختلف، رویدادهای متفاوتی در این فرهنگسرا برگزار می‌شود که می‌توانید با مراجعه به سایت فرهنگسرای نیاوران از آن‌ها مطلع شوید.

مسیر دسترسی به فرهنگسرای نیاوران

برای اینکه بتوانید از این فرهنگسرا بازدید کنید و به‌موقع خودتان را به رویدادهای مختلف آن برسانید، مسیرهای زیر پیش روی شماست:

• مسیر دسترسی با خودروی شخصی: مسیر دسترسی به این فرهنگسرا با خودروی شخصی از هر نقطه تهران متفاوت است، ولی به‌هرحال باید خودتان را به شمال شرق تهران برسانید. با توجه به موقعیت فرهنگسرا که در جنوب میدان نیاوران و روبروی پارک نیاوران قرار دارد، می‌توانید از اپلیکیشن‌های مسیریاب یا گوگل مپ استفاده کنید تا راحت‌تر به فرهنگسرا برسید. فقط حواستان به ‌جای پارک باشد، چون مجموعه پارکینگ ندارد! البته اکثر بازدیدکنندگان مسیر میدان تجریش، میدان قدس و میدان نیاوران را انتخاب می‌کنند.
• مسیر دسترسی با مترو: برای دسترسی به فرهنگسرای نیاوران می‌توانید از ایستگاه نوبنیاد و ایستگاه تجریش که به ترتیب در خط 3 و خط 1 مترو تهران هستند استفاده کنید. اگر در ایستگاه تجریش پیاده شدید می‌توانید با تاکسی به میدان نیاوران بروید یا سوار اتوبوس خط 220 شوید. فقط حواستان باشد در ایستگاه پارک نیاوران پیاده شوید. اگر هم در ایستگاه میدان نوبنیاد پیاده شدید، تاکسی‌های نیاوران را سوار شوید تا به فرهنگسرا برسید.
• مسیر دسترسی با اتوبوس: اتوبوس‌های بی آر تی راه آهن-تجریش بهترین گزینه برای دسترسی به فرهنگسرای نیاوران با اتوبوس هستند. اگر این روش دسترسی را انتخاب کردید، بعد از پیاده شدن در ایستگاه تجریش به میدان قدس بروید (مسافتی که با 5 دقیقه پیاده‌روی طی می‌شود.) بعد از آنجا سوار تاکسی‌های میدان نیاوران شوید.

جاهای دیدنی نزدیک به فرهنگسرای نیاوران

همان‌طور که گفتیم این فرهنگسرا روبروی پارک نیاوران و در جنوب میدان نیاوران قرار دارد. نزدیک‌ترین جاهای دیدنی به فرهنگسرا که می‌توانید برنامه بازدید از آن‌ها را در یک روز بچینید موارد زیر است:

• کاخ نیاوران
• پارک نیاوران
• بازار تجریش
• مجتمع تجاری ارگ تجریش
• باغ فردوس

امکانات فرهنگسرای نیاوران

امکانات فرهنگسرای نیاوران شامل بخش‌های مختلفی که اشاره کردیم یعنی دو نگارخانه، کتابخانه، سالن نمایش، باغ و رستوران می‌شود.

تلفن فرهنگسرای نیاوران

هر بخش از این فرهنگسرا، شماره تماس متفاوتی دارد که عبارت‌اند از:

تلفن گویای فرهنگسرای نیاوران: 22287081-021

شماره تماس کتابخانه: 22289003-021

شماره تماس امور هنری: 22802249-021

شماره تماس واحد نمایش: 22295817-021

شماره تماس واحد موسیقی: 26114117-021

شماره تماس واحد تجسمی: 22801146-021

شماره تماس دبیرخانه: 22280140-021

شماره تماس واحد آموزش: 22802824-021

نکات مهم درباره بازدید از فرهنگسرای نیاوران

• برای بازدید از فرهنگسرا و اطلاع از فعالیت‌های بخش‌های مختلف مثل نگارخانه، نمایش‌ها و کنسرت‌ها باید به سایت فرهنگسرای نیاوران مراجعه کنید.
• ساعت کاری نگارخانه فرهنگسرای نیاوران، در صورت برگزاری رویداد، شنبه تا پنج‌شنبه از ساعت 10 صبح تا 6 بعدازظهر و جمعه‌ها از ساعت 2 ظهر تا 7 بعدازظهر است. در ضمن اگر رویدادی باشد، هزینه بازدید رایگان است.
• برای بازدید از کتابخانه باید کارت عضویت داشته باشید.
• این فرهنگسرا پارکینگ اختصاصی ندارد.
• ساعت کاری بخش‌های مختلف فرهنگسرا با توجه به حوزه فعالیت (نمایش، موسیقی و …) متفاوت است.

سخن آخر

در این مقاله به شمال شرق پایتخت رفتیم تا از فرهنگسرای نیاوران، اولین فرهنگسرای ایران بازدید کنیم. فعالیت‌های این  فرهنگسرا در طول سال متفاوت است و ما به‌قصد تماشای اجرای نمایشی که دوستمان در آن بازی می‌کرد و بازدید از نگارخانه راهی فرهنگسرا شدیم. قبل از رفتن به فرهنگسرا هم از کاخ نیاوران بازدید کردیم.

اگر قصد سفر به پایتخت را دارید، می‌توانید برای اجاره اقامتگاه با توجه به برنامه سفر، بودجه و امکانات موردنظرتان بهترین واحد اقامتی را از اتاقک رزرو کنید.

سؤالات متداول درباره فرهنگسرای نیاوران