یک‌لحظه محبوب‌ترین مقاصد سفرتان را پر از زباله تصور کنید. مثلاً فکر کنید به تالاب سبز سراوان برای قایق‌سواری می‌روید و به دلیل انبوه زبالهها، رنگ سبزی برای دیدن وجود ندارد یا در پناهگاه حیات‌وحش سرخانکل کوه‌های زباله جای اسب‌های وحشی و نیلوفرها را گرفته است. مسلماً ازبین‌رفتن ماسه‌های ادویه‌ای و هفت‌رنگ جزیره هرمز و جایگزین شدن آن‌ها با انبوه زباله هم قلب هر عشق سفری را به درد می‌آورد.
خود نگارنده هم در یکی از سفرهایش به تالاب انزلی، به اهمیت راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر ایمان آورد؛ چون در حال لذت بردن از هوا، مناظر اطراف و نیلوفرها بود و داشت با همسفرش می‌خندید و عکس می‌گرفت که ناگهان یک پلاستیک بزرگ وارد پره‌های موتور قایق شد و چیزی نمانده بود که این خاطره شیرین تبدیل به فاجعه شود.
برای جلوگیری از چنین ریسک‌هایی و زیبا نگه‌داشتن مقاصد محبوب برای دیگران، آیندگان و سفرهای بعدی خودمان، از راهکارهای این مقاله کمک بگیرید.
پیش از هر چیز، ببینیم گردشگری پایدار چیست؟
پیش از پرداختن به راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر، دانستن تعریف گردشگری پایدار اهمیت زیادی دارد؛ چون هدف از تمامی این راهکارها اجرای مفهوم گردشگری پایدار در عمل است.
گردشگری پایدار به زبان ساده یعنی به تعادل رساندن توقعات گردشگران و نیازهای جامعه میزبان و تبدیل کردن گردشگری به یک بازی 2 سر برد برای هر دو طرف. اهمیت دادن به فرهنگ و محیطزیست مقصد در برقراری این تعادل نقش پررنگی دارد و باعث میشود که مقاصد گردشگری در عین رشد اقتصادی، تا حد ممکن سالم و تمیز باقی بمانند و برای مدت طولانی‌تری در دسترس باشند.
مهمترین راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر برای رسیدن به گردشگری پایدار
درک مفهوم گردشگری پایدار به همه کمک می‌کند که با راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر همدلی و همراهی بیشتری نشان دهیم؛ چون ما را به این نتیجه می‌رساند که این راهکارها هم برای جامعه مقصد و هم برای خودمان مفید هستند.
در ادامه با 10 راهکار عملی و مفید برای حفظ طبیعت در سفر آشنا می‌شوید.
1. سبک سفر کنید
انتخاب چمدان‌های کوچک و سبک بستن آن‌ها مزایای زیر را دارد:
- قبل و بعد از سفر زمان کمتری برای چمدان‌ها می‌گذارید.
- حملونقل آن‌ها راحت‌تر است.
- هر چه خودرو سبک‌تر باشد، استهلاک و مصرف سوخت آن کمتر میشود.
- از بردن و آوردن وسایلی که به دلیل رفتن از یک جای دیدنی به جای دیگر فرصت استفاده از آن‌ها را ندارید، راحت می‌شوید.
- هرچه وسایل کمتری با خودتان ببرید، احتمال این که به محیطزیست مقصد آسیب بزنید کمتر میشود.
2. با قطار، هواپیما و اتوبوس خاطرات زیباتری بسازید
تا آنجایی که نگارنده یادش می‌آید، سفر به شهری مثل مشهد بدون قطار لطفی نداشت؛ چون خودروی شخصی جای تکان‌ها و تلق‌تلق قطار که موقع خوابیدن حکم لالایی را داشتند نمی‌گرفت و علاوه بر این، یک پنجره بزرگ در اختیارت بود که می‌توانستی از آن یک دل سیر بیرون را نگاه کنی. اگر هم پول رزرو دربست کوپه را نداشتی، دوستان جدید پیدا می‌کردی.
جدای از این، سفر با وسایل نقلیه عمومی باعث میشود که هوای مسیر و مقصد کمتر آلوده شود و به اقتصاد مقصد هم کمک می‌کنید. اگر سفر با غریبه‌ها برایتان لذت‌بخش نیست، می‌توانید دست جمعی با دوستانتان سفر کنید. با این کار هم بیشتر خوش می‌گذرد و هم با دانگی کردن هزینه‌ها، به جیبتان هم خدمت می‌کنید.
3. یک عقیده نامحبوب؛ مقاصد محبوب را برای سفر انتخاب نکنید!
شاید این مورد از راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر کمی عجیب‌وغریب به نظر برسد؛ اما وقتی جلوتر برویم شما هم با ما موفق خواهید بود.
محبوب‌ترین مقاصد سفر معمولاً قربانی محبوبیت و شلوغی بیش از حد خود می‌شوند؛ چون بعد از مدتی شلوغی بیش از حد و عدم رعایت بهداشت و نظافت در آن‌ها باعث میشود تعداد توریست‌هایی که به آن‌ها سفر می‌کنند کمتر شود. همچنین دیدن مناظر آن‌ها و عکس گرفتن با حضور انبوه جمعیت بازدیدکنندگان، چندان لذت‌بخش نیست.
انتخاب فصول خلوت‌تر برای مسافرت به چنین مکان‌هایی، باعث میشود که به محیطزیست آن‌ها کمتر فشار وارد شود. از طرف دیگر شهرهای میزبان این اماکن دیدنی هم معمولاً زیرساخت‌های قدرتمندی برای مدیریت جمعیت زیاد را ندارند و در فصول شلوغ به مردم محلی هم فشار زیادی وارد میشود.
4. یک سفر کوتاه باکیفیت به جای چند سفر کوتاه در سال
گنجاندن این مورد در راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر هم کمی عجیب است؛ اما حقیقت این است که وقتی به چند سفر کوتاه می‌روید؛ همیشه در حال رفتن از یک مکان دیدنی به جاهای دیگر هستید و به همین دلیل بیشتر محیطزیست را آلوده می‌کنید. به دلیل افزایش مدت‌زمان سفر هم گزینه مسافرت با وسایل حملونقل عمومی را حذف می‌کنید.
در سفرهای بلندمدت برای کاهش هزینه‌ها، فرصت اجاره اقامتگاه‌های محلی و بعضاً دوستدار محیطزیست را خواهید داشت و برای صرفه‌جویی بیشتر، از فروشگاه‌های محلی خرید می‌کنید و حتی می‌توانید خودتان آشپزی کنید. تمامی این موارد، به حفظ محیطزیست و بهبود اقتصاد مقصد کمک می‌کند. از طرف دیگر فرصت آشنایی با آداب و رسوم محلی را دارید و حواستان بیشتر به خط‌قرمزها خواهد بود.
5. صرفه‌جویی در آب همیشه و همه‌جا واجب است
در حال حاضر کمتر جایی را می‌توانید پیدا کنید که مشکل کمبود آب نداشته باشد و حتی استان‌های شمالی هم از این قاعده مستثنی نیستند. در حقیقت هیچ‌کدام از راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر به اندازه صرفه‌جویی در مصرف آب اهمیت ندارد؛ چون به محیطزیست مقصد کمک می‌کند تا برای مدت طولانی‌تری دوام بیاورد.
برای صرفه‌جویی در مصرف آب می‌توانید مدت‌زمان دوش‌های خود را کاهش دهید، تا جای ممکن از شستن مداوم لباس‌هایتان خودداری کنید و هنگام خروج از اقامتگاه یا هتل، چراغ‌ها وسایل برقی را خاموش کنید. همچنین آلوده‌نکردن تالاب‌ها، دریاچه‌ها و آبگرم‌ها هم می‌تواند به چرخه آبی مقصد و اکوسیستم آن کمی بزرگی کند.
6. تا حد امکان از آب‌معدنی و ظروف یکبارمصرف استفاده نکنید
یکی از مهمترین راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر این است که هنگام مراجعه به رستوران‌های محلی، اطمینان حاصل کنید که غذای آن‌ها در ظروف یکبارمصرف سرو نمی‌شود. همچنین می‌توانید با خودتان قمقمه همراه ببرید و پیش از خارج شدن از اقامتگاه یا هتل آن را پر کنید تا مجبور به خریدن آب‌معدنی نشوید.
هنگام مراجعه به بازارهای محلی هم می‌توانید با خودتان یک کیسه پارچه‌ای ببرید یا از همان کیسه‌ها و زنبیل‌های بافته شده با دست که در اکثر شهرها به عنوان سوغاتی عرضه می‌شوند بخرید و خریدهای خود را داخل آن‌ها قرار دهید.
درصورتی‌که مجبور به استفاده از ظروف و کیسه‌های پلاستیکی شدید، مطمئن شوید که حتماً تجزیه‌پذیر باشند.
7. اضافه غذا را با خودتان ببرید
بردن اضافه غذا از رستوران، اصلاً عار نیست و اتفاقاً یکی از مهمترین راهکاری حفظ محیطزیست در سفر محسوب میشود؛ چون از تبدیل شدن باقیمانده غذا به زباله جلوگیری می‌کند. برای این که تأثیر این کار را چندبرابر کنید، رستوران‌هایی که غذای محلی دارند را انتخاب کنید. فرایند طبخ و دورریز ناشی از این غذاها با محیطزیست مقصد سازگارتر است و فشار کمتری به آن وارد می‌کند.
این کار به شما کمک می‌کند تا علاوه بر صرفه‌جویی در هزینه‌های خودتان، به اقتصاد و محیطزیست مقصد هم خدمت کنید.
8. رد پای آلوده ممنوع!
این یک حقیقت تلخ است که طبیعت زیبای شهرهای شمالی و شهرهای دیگری که به دلیل طبیعت زیبایشان مشهور شده‌اند ظرفیت این همه گردشگر را ندارد و اگر هر کدام از این گردشگران بخواهند زباله‌های خود را در طبیعت رها کنند، زیبا نگه‌داشتن طبیعت سخت‌تر و سخت‌تر میشود و ظرفیت گردشگری این شهرها هم به‌مرور کاهش پیدا می‌کند و سفر به آن‌ها بیشتر از این که حال روحی و جسمی ما را دگرگون کند، آن را به هم می‌ریزد.
در این یک مورد مجاز هستید با خودتان کیسه پلاستیکی ببرید. هنگام خروج از طبیعت، زباله‌های خود را جمع کنید و کیسه را به اولین سطل زباله شهری بیندازید. زباله‌های طبیعی مثل پسماندهای غذا را هم می‌توانید با کندن یک چاله کوچک (بدون تخریب پوشش گیاهی) در همان طبیعت دفن کنید.
تا جای ممکن هم سعی کنید در طبیعت آتش درست نکنید، چون آثار آن به‌سختی از بین می‌رود و اگر درست خاموش نشود، می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به جای بگذارد.
9. یادگاری فقط عکس!
هر بخشی از طبیعت فقط در جای خودش زیبا است و اگر هر گردشگری بخواهد بخشی از طبیعت را با خودش به یادگار ببرد، جاذبه‌های طبیعی تبدیل به پازل‌هایی می‌شوند که قطعات آن در سرتاسر ایران پخش است و متأسفانه برخلاف پازل‌های واقعی، بازگرداندن قطعات این پازل پیش یکدیگر دردی را دوا نمی‌کند و طبیعت را به حالت قبلی خودش بر نمی‌گرداند.
ناقص کردن درختان و شکستن شاخه‌های آن‌ها باعث میشود که ریه‌های طبیعی آن محیط از بین برود و وقتی دیگر نتواند نفس بکشد، زیبایی آن از بین می‌رود و خودتان هم دیگر رغبت نمی‌کنید به آنجا برگردید.
10. با حیوانات مهربان باشید
حیوانات یکی از اعضای اصلی و حیاتی هر اکوسیستمی محسوب می‌شوند و آسیب زدن به آن‌ها دست‌کمی از نقض سایر راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر ندارد. کمترین کاری که برای دوستی با حیوانات می‌توانید انجام دهید این است که به آن‌ها از غذای خودتان ندهید؛ چون سیستم گوارشی آن‌ها با ما فرق می‌کند و این کار می‌تواند آن‌ها را مریض کند.
مهمترین نکته در مورد شکار حیوانات هم به انتخاب بهترین وسیله برای شکار آن‌ها برمی‌گردد که دوربین عکاسی است.
سخن آخر
در این مقاله در مورد بهترین راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر بحث کردیم، متوجه شدیم گردشگری پایدار چیست و با چه راهکارهایی می‌توانیم هم خودمان از سفر لذت ببریم و هم کاری کنیم که مقاصد گردشگری هم مشتاق بازگشت ما باشند. برای لذت بردن از سفر و پیاده کردن 10 راهکار بالا با دل خوش، باید خیالتان از سقف بالای سرتان مطمئن باشد که با اجاره ویلا و سوئیت از اتاقک می‌توانید به این هدف برسید. اتاقک در بیشتر شهرهای کشور اقامتگاه‌های متنوعی دارد که با هر سلیقه و بودجه‌ای سازگار هستند.
سؤالات متداول راهکارهای حفظ محیط زیست در سفر
جمعآوری زبالهها، کاهش مصرف، استفاده درست از منابع آبی، جلوگیری از روشنکردن آتش، دفن پسماندهای غذا سبک سفر کردن، استفاده از وسایل حملونقل عمومی، جلوگیری از آلودهکردن محیطزیست، استفادهنکردن از ظروف یکبارمصرف چون مقاصد سفر را سالم و تمیز نگه میدارد و باعث میشود که خودمان از سفرهای بعدی لذت بیشتری ببریم و بگذاریم که دیگران هم لذت ببرند.مهمترین راههای جلوگیری از آلودگی محیطزیست کدامند؟
مهمترین راهکارهای حفظ محیطزیست در سفر کدامند؟
چرا حفاظت از محیطزیست مهم است؟
