سوغات و صنایع دستی سیاهکل؛ تحفه‌ای از دیار سرسبز گیلان

سیاهکل یکی از شهرهای ییلاقی و خوش آب‌وهوای گیلان است که با برخورداری از جاذبه‌های گردشگری، اماکن باستانی، آثار تاریخی، دورنمای کوه‌های سربه‌فلک کشیده، چشمه‌های جاری، آبشارهای خروشان و دامنه‌ای وسیعی از جنگل‌های سرسبز و دشت‌های بیکران سالانه گردشگران زیادی را در تمام فصول سال به‌ویژه در فصل بهار و تابستان میزبانی می‌کند؛ اما آنچه این شهر را محبوب گردشگران کرده است، سوغاتی‌های خوشمزه همچون فندق و ظروف سفالی و صنایع دستی متنوع آن است که در سفرتان به سیاهکل می‌توانید هر کدام را که خواستید با خود ارمغانی از این شهر به یادگار بیاورید. پس اگر قصد سفر به شهر سیاهکل را دارید و می‌خواهید با صنایع‌دستی و سوغات این شهر آشنا شوید تا آخر این مقاله از مجله گردشگری اتاقک همسفر ما باشید.

درباره سیاهکل

سیاهکل یکی از شهرهای زیبای ایران است که در بخش مرکزی شهرستان سیاهکل واقع شده است. این شهرستان که مرکز آن شهر سیاهکل است، از غرب به رشت، از شرق به شهرستان‌های رودسر و لنگرود، از جنوب شرقی به املش، از شمال به لاهیجان و آستانه اشرفیه و از جنوب به مازندران منتهی می‌شود. شهرستان سیاهکل به سبب قرار گرفتن در جوار کوه درفک، دارای آب‌وهوای کوهستانی و مرطوب جلگه‌ای است؛ بنابراین بهترین زمان سفر به این شهرستان فصل بهار و تابستان است که آب‌وهوا در معتدل‌ترین حالت خود قرار دارد.

مردم این شهرستان به زبان گیلکی بیه پیشی و گویش دیلمی صحبت می‌کنند و درامد آن‌ها نیز مبتنی بر دامداری، کشاورزی، صنعت و محصولات باغی است.

معرفی سوغات و صنایع دستی سیاهکل

یکی از لذت‌بخش‌ترین بخش‌های سفر، سوغاتی خریدن و آوردن ارمغانی از سفر برای خود یا عزیزان است. شهر سیاهکل نیز به‌واسطه تنوع اقلیمی، آداب‌ورسوم و قدمت دورودرازش از سوغاتی‌های متنوعی برخوردار است. از صنایع دستی متنوع که توسط هنرمندان این منطقه با دقت و ظرافت ساخته شده‌اند گرفته تا انواع شیرینی‌های سنتی، نان‌های محلی و محصولات باغی را می‌توان از سوغاتی‌های سیاهکل برشمرد. در ادامه به معرفی برخی از مهم‌ترین صنایع‌دستی و سوغاتی‌های خوراکی این شهر خواهیم پرداخت.

سوغاتی‌های شهرستان سیاهکل؛ صنایع‌دستی

سیاهکل شهر هنر و ادب است و به دلیل برخورداری از صنایع دستی متنوع به عنوان مهد صنایع دستی ایران یاد می‌شود. مردمان این دیار با استفاده از مواد و تجهیزات بومی و با بهره‌گیری از توانایی‌های خود، صنایع دستی متنوع و با اصالتی را که آمیخته با نقش و نگار زیبا هستند را خلق می‌کنند. صنایع دستی که نشانگر ذوق، هنر و سلیقه هنرمندان این سرزمین هستند و هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کنند و به عنوان یادگاری از شهر سیاهکل گزینه مناسبی به شمار می‌روند.

سفالگری

سفالگری یکی از شاهکارهای هنری زیبای سیاهکل است که قدمتی دیرینه در این شهرستان دارد. امروزه بسیاری از مردمان این شهر به این هنر دیرینه مشغول هستند و پا بر چرخ سفال گذاشته و با مهارتی تمام صفحه گرد زیر پا را گردانده و طرحی را که در تاروپود ذهنشان نقش بسته را به زیبایی هرچه تمام به اجرا در می‌آورند؛ بنابراین در جای‌جای سیاهکل می‌توانید نمونه‌هایی از ظروف و اشیای سفالی را که با استفاده از خاک رس به زیبایی و ظرافت هر چه تمام در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف ساخته شده‌اند را مشاهده کنید. دیوارکوب‌ها، مجسمه‌ها، گلدان‌ها، کوزه‌های سفالی و ظروف سفالی از محصولات منحصربه‌فرد هنر سفالگری هستند و از صنایع دستی سیاهکل به شمار می‌روند که می‌توانید در سفرتان به این شهر از هر کدام که خواستید به عنوان سوغات برای عزیزانتان تهیه کنید.

سرامیک سازی

سرامیک سازی نیز در کنار سفالگری یکی از هنرهای زنده در سیاهکل است و جزء قدیمی‌ترین صنایع دستی این شهر به شمار می‌رود. در این هنر زیبا ظروف و اشیای سرامیکی را با استفاده از خاک‌های اولیه ازجمله کائولین و خاک سفید که دارای خلوص بیشتری بوده و به درجه پخت بالاتری نیاز دارند، تولید می‌کنند. ظروف تزئینی، ظروف طبع غذا و ظروف سرامیکی فانتزی که در طرح‌ها و رنگ‌های جذاب و متنوع تولید می‌شوند ازجمله سوغاتی‌های سیاهکل هستند که در بین گردشگران طرفداران بسیاری دارند.

فرش دستبافت

شهرستان سیاهکل یکی از قطب‌های تولید کننده فرش دستبافت در شمال کشور و در استان گیلان است و به عنوان یکی از مراکز صادرکننده فرش‌های دستبافت از ایران به شمال اروپا و کشورهای عربی شناخته می‌شود. قالی‌های این شهرستان دارای طرح و نقش بسیار متنوع هستند و عموماً از طرح‌های لچک، ترنج، لچک ترنج و غیره در بافت آن‌ها استفاده می‌کنند. قالی‌های دستباف سیاهکل ازنظر دوام، زیبایی، کیفیت و رنگ در بین گردشگران بسیار معروف هستند.

دست‌بافت‌های پشمی

در روستاهای ناحیه کوهستانی و کوهپایه‌ای شهرستان سیاهکل که دامداری رواج بیشتری دارد، بیشتر مردم این منطقه به تولید دستباف‌های پشمی که یکی از معروف‌ترین و ارزشمندترین صنایع دستی این شهر است، مشغول هستند. جوراب، دستکش، لباس‌های گرم، خورجین، کمربند، شال‌گردن و غیره ازجمله منسوجات این هنر زیبا هستند که در طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی بافته می‌شوند.

حصیربافی

حصیربافی یکی از کهن‌ترین و قدیمی‌ترین سوغات و صنایع دستی سیاهکل است که هم به صورت پیشرفته و توسط دستگاه و هم به صورت دستی تولید می‌شود. محصولات حصیری این شهر بسیار متنوع و منحصربه‌فرد هستند و بیشتر با استفاده از ساقه گیاهان لی (گیاه مرداب) و صوف به زیبایی هرچه تمام بافته می‌شوند. زیرانداز، کلاه‌ها، سبدها و زنبیل‌ها از انواع محصولات حصیری هستند که می‌توانید به عنوان سوغات از بازارهای سیاهکل خریداری کرده و برای خودتان و یا عزیزانتان یادگاری از این شهر زیبا داشته باشید.

البسه محلی

وقتی صحبت از سوغاتی‌ها و صنایع دستی گیلان می‌شود اولین گزینه‌ای که به ذهن همه می‌رسد، لباس‌های محلی است. به طور کلی در گیلان سه نوع لباس محلی تالشی، رسوخی و قاسم آبادی وجود دارد که لباس محلی اهالی شرق گیلان یعنی سیاهکل از نوع قاسم آبادی است. لباس‌های محلی شهرستان سیاهکل دارای نقش و نگاری زیبا و پیچیده بوده و در طرح‌ها و رنگ‌های متنوعی تولید می‌شوند و از نظر جنس و ضخامت لباس‌های محلی مناطق مختلف این شهرستان ازجمله مناطق جنگل‌نشین و کوهستانی با مناطق پای کوه با هم تفاوت‌هایی دارند.

لباس زنان سیاهکل از چادرشب، دامن که معمولاً تا مچ پا است و به آن‌ها پاچین می‌گویند و دارای رنگ‌های جذاب و طرح‌های متنوع که از طبیعت برگرفته شده‌اند، می‌باشد، پیراهن، جلیقه، روسری که دو نوع هستند یکی که به صورت سه گوش است و آن را زیر می‌بندند و به آن لچک یا مندیل می‌گویند و دیگری که روی آن بسته می‌شود و مردم محلی به آن دستمال می‌گویند، تشکیل شده است. اگر در سفرتان به سیاهکل به دنبال یک سوغات متنوع و متفاوت و در عین حال زیبا هستید لباس‌های محلی گزینه مناسبی هستند.

معرق کاری

یکی از ارزشمندترین و منحصربه‌فردترین صنایع دستی سیاهکل بدون شک معرق کاری روی چوب است که طرفدارانی زیادی در بین گردشگران دارد. معرق کاری ازجمله فعالیت‌های اقتصادی در سیاهکل به شمار می‌رود و افراد بسیاری در این شهرستان به این کار مشغول هستند. مواد اولیه معرق کاری، چوب است که برای خلق منسوجات دستی آن، چوب‌های موردنظر را پس از انتخاب، در اندازه‌های مختلف برش داده و به زیبایی هر چه تمام در کنار هم قرار داده و شکل‌های متنوعی را می‌سازند. تابلو، میز، صفحه شطرنج، قاب آینه و غیره از منسوجات این هنر زیبا هستند که به وسیله دستان هنرمندان این خطه ساخته شده‌اند.

خراطی

خراطی یکی دیگر از صنایع دستی رایج سیاهکل است که مواد اولیه آن از انواع چوب می‌باشد. در این هنر زیبا با استفاده از قطعات چوب اشیای مختلف چوبی ازجمله آباژور، میوه‌خوری چوبی، گهواره، صندلی و غیره ساخته می‌شود. هرچه چوب استفاده شده در هنر خراطی محکم‌تر و سفت تر باشد کارهای ظریف‌تری تولید می‌شود. اگر به هنر خراطی علاقه دارید حتماً در سفرتان به سیاهکل از وسایل دست‌ساز چوبی به عنوان سوغاتی تهیه کنید.

قلاب بافی

قلاب بافی یکی از روش‌های بافت بسیار زیبا و منحصربه‌فردی است که دارای کاربردهای زیادی هستند. این هنر زیبا پیشینه طولانی دارد و قدمت آن به 1500 سال پیش از میلاد مسیح بازمی‌گردد. هنر قلاب بافی یکی از پرطرفدارترین و پرکاربردترین منسوجات دستی ظریف و زیبای سیاهکل است که از آن برای بافت کیف، رومیزی، لباس، انواع روتختی و غیره در طرح‌ها و رنگ‌های مختلف استفاده می‌شود و می‌توان از آن‌ها در جای‌جای محل زندگی استفاده کرد.

گلیم بافی

گلیم نوعی زیرانداز است که معمولاً از پشم و نخ پنبه بافته می‌شود و بسیار در زندگی روزمره کاربرد دارد. گلیم‌ها از آن دسته صنایع دستی هستند که تقریباً در تمام مناطق ایران وجود دارند؛ اما الیاف استفاده شده و نقش و نگار آن‌ها در هر منطقه متفاوت است. در سیاهکل نیز گلیم‌های متنوعی در طرح‌ها و رنگ‌های مختلفی تهیه می‌شوند که نشانگر ویژگی‌های فرهنگی آن منطقه هستند و برای دادن سوغاتی و یک هدیه نفیس گزینه مناسبی به شمار می‌روند.

تذهیب

تذهیب یکی از صنایع دستی معروف سیاهکل و ازجمله هنرهای بی‌بدیل ایران است که از قدمت و ارزش بالایی برخوردار است. تذهیب مجموعه‌ای از نقش‌های زیبا و بدیع و بخشی از هنر نگارگری است که مذهبان و نقاشان برای تزیین و حاشیه‌سازی کتاب‌های مذهبی، صفحات قرآنی، ادعیه، دیوان اشعار، نقوش روی سفال، گچ‌بری روی دیوارها و قطعه‌های زیبای خط به کار می‌برند. در هنر تذهیب از نقش و نگارهای زیبا و متنوع ازجمله طرح‌های هندسی، طرح‌های اسلیمی و گل‌های ختایی استفاده می‌کنند که به شکل یک قرینه در اطراف طرح به اجرا در می‌آیند. برای تزئین نقوش نیز در گذشته از طلا و امروزه از اکلیل در هنر تذهیب استفاده می‌کنند. قلمدان، دیوارکوب، گلدان و غیره ازجمله اشیایی هستند که با استفاده از این هنر زیبا به زیبایی هرچه تمام آراسته می‌شوند.

سراجی سنتی

سراجی یا چرم سازی یکی از اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین هنرهای ایران است که از دیرباز در کشور ما رایج بوده است. سراجی درواقع هنر استفاده از چرم طبیعی است که سراج پس از دباغی پوست به تزئین و ساخت انواع محصولات چرمی ازجمله کیف، کمربند، کفش، زیورآلات و غیره با استفاده از شیوه‌های سنتی می‌پردازد.

سوغاتی‌های شهرستان سیاهکل؛ خوراکی‌ها

شهرستان سیاهکل به سبب برخورداری از زمین‌های حاصلخیز و شرایط آب‌وهوایی مساعد ظرفیت خوبی در تولید محصولات کشاورزی ارگانیک دارد. آب مورد نیاز برای زمین‌های کشاورزی این منطقه نیز از کوهستان‌های اطراف تأمین می‌شود. به همین دلیل بسیاری از محصولات کشاورزی و باغی این منطقه توسط گردشگران و مسافران به‌عنوان سوغات خریداری می‌شوند. محصولات و فراورده‌هایی شامل برنج، مرکبات، گردو، فندق، انواع ترشی و مربا، میوه‌های جنگلی، نان‌های محلی، لبنیات، کلوچه، عسل و انواع شیرینی‌های محلی ازجمله انواع سوغات خوراکی سیاهکل هستند.

عسل

عسل یکی از معروف‌ترین و مهم‌ترین سوغات سیاهکل است که در ییلاقات سیاهکل و در ارتفاعات 2000 متری از سطح دریا تولید می‌شود. عسل این شهر به دلیل اینکه از شهد گیاهان دارویی تولید می‌شود خاصیت دارویی دارد و جزء باکیفیت‌ترین عسل‌های کشور به شمار می‌رود. سالانه مقدار قابل توجهی از عسل سیاهکل به دیگر مناطق کشور صادر می‌شود و به‌عنوان سوغات این شهر نیز گزینه مناسبی به شمار می‌رود.

فندق

یکی از مهم‌ترین محصولات باغ‌های استان گیلان فندق است که به علت داشتن شرایط مناسب آب‌وهوایی این استان از کیفیت بسیار عالی و مطبوعی برخوردار است و سالانه 85 درصد از فندق ایران را استان گیلان تولید و عرضه می‌کند. سیاهکل نیز که یکی از شهرهای این استان است ازجمله مکان‌های کشت و برداشت فندق به شمار می‌رود که اگر در اواخر تابستان به این شهر سفر کردید می‌توانید فندق تازه را به‌عنوان سوغات از مغازه‌های این شهر خریداری کنید.

برنج شیرینی

برنج شیرینی یکی از شیرینی‌های خوشمزه و محلی سیاهکل است که بسیار مقوی بوده و سرشار از مواد مغذی است. این شیرینی محلی از ترکیب موادی همچون روغن، شکر، برنج، زعفران و زرده تخم‌مرغ تهیه می‌شود و بسیار ترد و خوشمزه بوده و به عنوان تنقلات در میهمانی‌ها و دور همی‌ها به‌ویژه در ایام نوروز در بیشتر خانه‌های مردم سیاهکل استفاده می‌شود.

برنج حلوا

برنج حلوا یکی از حلواهای محلی خوشمزه سیاهکل است که بیشتر در عید نوروز کاربرد دارد و کام مهمانان را شیرین می‌کند. این خوراکی شیرین از آرد و شکر تهیه می‌شود و به سبب نوع پخت آن بسیار ترد و خوشمزه بوده و میل کردن آن در کنار چای بسیار دل‌چسب است.

نان‌های محلی

نان‌های محلی نیز ازجمله سوغاتی‌های خوراکی سیاهکل هستند که در انواع مختلف و در مناسبت‌ها و ایام مختلف سال در بیشتر شهرهای و روستاهای سیاهکل طبخ می‌شوند. کولاس، کلان، کماج، خلفه نان، کلوبیج نان و غیره از انواع نان‌های محلی سیاهکل هستند که دارای عطر و طعم بی‌نظیری بوده و به عنوان سوغات گزینه مناسبی به شمار می‌روند.

انواع ترشی و مربا

به تمام شهرهای شمالی ایران که سفر کنید انواع مختلفی از ترشی‌ها و مرباها خوش طعم و خوش رنگ را می‌توانید پیدا کنید که هر کدام از آن‌ها از میوه‌های متنوع مخصوصاً مرکبات درست شده‌اند. این ترشیجات و مرباها را می‌توانید از بازارهای هفتگی سیاهکل پیدا کرده و برای خود یا عزیزانتان به‌عنوان سوغاتی خریداری کنید.

سخن آخر

سیاهکل یکی از شهرهای زیبا و دیدنی گیلان است که به علت برخورداری از جاذبه‌های تاریخی و طبیعی فراوان در دل خود به یکی از قطب‌های گردشگری در ایران تبدیل شده است و سالانه پذیرای مسافران و گردشگران بسیاری از داخل و خارج از کشور است. سیاهکل علاوه بر جاذبه‌های دیدنی در زمینه سوغاتی‌ نیز با دست پر به استقبال گردشگران و مسافران می‌رود که در این مقاله به اختصار در مورد آن‌ها سخن گفتیم. اگر قصد سفر به سیاهکل را دارید خیالتان از بابت اقامتگاه نیز راحت باشد؛ چراکه در این شهرستان امکانات رفاهی و اقامتگاه‌های متعددی نیز برای مسافران و گردشگران فراهم شده است تا در سفر به این شهرستان هیچ‌گونه دغدغه‌ای نداشته باشند. برای رزرو اقامتگاه کافی است قبل از سفر به این شهرستان به سایت اتاقک مراجعه کرده و تمامی محل‌های اقامت را همراه با مشخصات و تصاویر مشاهده کرده و متناسب با بودجه و سلیقه‌ای که دارید اقامتگاه مورد نظر خود را رزرو نمایید. سفر خوبی داشته باشید.