گلوگاه کجاست | کهن و پر ماجرا

شهرهای شمالی ایران به خاطر جاذبه‌های فراوانی که دارند یکی از بهترین و پرطرف‌دارترین مکان‌ها در بین مردم هستند. و همیشه مقصد مسافرت در ایام تعطیل هستند این بار در مجله گردشگری اتاقک می‌خواهیم یک شهر شمالی و سرسبز به نام گلوگاه را به شما معرفی کنیم. تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

گلوگاه کجاست؟

شهرستان گلوگاه در شرقی‌ترین بخش استان مازندران، غرب استان گلستان و در فاصله 5 کیلومتری از دریای خزر و 30 کیلومتری شهرستان بهشهر واقع شده است.

گلوگاه علاوه بر موقعیت استراتژیکی خوبی که دارد، با داشتن خط راه‌آهن سراسری جزو منطقه‌ای مهم در مسیر تهران به شمال محسوب می‌شود.

زبان مردمان گلوگاه

همانطور که گفته شد زبان مردمان گلوگاه مازندرانی است، اما گلوگاه علاوه بر شهروندان مازندرانی، مردمان ترک زبان عمرانلو را نیز در خود جای داده است. طایفه ایل عمرانلو از جمله مهاجران ترک زبان در گلوگاه هستند که به گویش‌های ترکی آذربایجانی، فارسی و مازندرانی صحبت می‌کنند.

گلوگاه از جمله شهرستان‌هایی است که از نظر باستان شناسی قدمت بسیاری داشته و دارای طبیعتی بکر و بسیار زیبا است. مردمان این شهرستان به زبان مازندرانی و ترکی صحبت می‌کنند. همچنین در معرفی گلوگاه می‌توان گفت در گذشته بسیاری نام آن را نامیه می‌دانستند و به جایی پررفت و آمد مشهور بود. همچنین غذای لذیذ اکبرجوجه نیز از محبوب‌ترین و معروف‌ترین غذاهایی است که در این شهر پخته و سرو می‌شود.

تاریخچه گلوگاه

نامیه نام دیگر گلوگاه در گذشته بود. قدمت این شهر زیبا به 1254 سال پیش بازمی‌گردد. جالب است بدانید شهر نامیه (گلوگاه فعلی) پس از حمله و فتح لشکر مغولان به ویرانه تبدیل شد و مردمانی که در آن می‌زیستند، پراکنده شدند. وجود جر کلباد (خندق) این شهر را بسیار باارزش کرده است.

فرهنگ و آداب و رسوم

نوروزخوانی، تیرماه سیزده، چله شو، آفتاب خوانی، آیین باستان 26 عید ماه، تیرگان، باران خواهی و .. از جمله رسم و رسومات شهرستان گلوگاه محسوب می‌شوند؛ اما از معروف‌ترین آداب و رسوم این شهرستان نوروزخوانی است که در نیمه دوم اسفند ماه انجام می‌شود و مردم در این رسم با 3 نفر نوروزخوان به پیشواز فصل بهار می‌روند و از زمستان خداحافظی می‌کنند. خواندن اشعار نوروز، ساززدن و کوله کش از وظایف این سه نفر نوروزخوان است که در این مراسم اجرا می‌شوند.

همچنین ورزش کشتی لوچو از جمله ورزش‌های محلی است که در شهرستان گلوگاه نیز طرفدار بسیاری دارد. درواقع کشتی لوچو از ورزش‌های پهلوانی و سنتی مازندران به شمار می‌آید. هر ساله در تاریخ 26 عید ماه تبری (28 تیر ماه) در رسومی که جشن مردگان نام دارد، علاوه بر به تهیه غذا و خوراکی‌های محلی در مزار اهل قبور، مسابقات کشتی سنتی لوچو را برگزار می‌کنند. واژه لوچو از دو کلمه لو به معنی لبه و چو به معنی چوب تشکیل شده و به طور کلی به معنای لبه چوب است. همچنین پهلوانانی که در این مسابقات برنده می‌شدند، پس از دریافت جایزه چوب را به دوش می‌کشیدند.

بهترین زمان سفر به گلوگاه

مناطق روستایی و جاذبه‌هایی که در بالادست گلوگاه قرار دارند، جزو مناطق بسیار خوش آب و هوا در فصل‎ بهار و  همچنین در گرمای تابستان هستند. بنابراین مسافران می‌توانند در فصل تابستان و بهار برای دوری از گرمای هوا و شرجی بودن شمال، به این مناطق سفر کنند و از زیبایی آن‌ها لذت ببرند. پاییز گلوگاه نیز به دلیل برگ ریزان در مسیرهای جنگلی جلوه بی‌نظیری را ایجاد می‌کند. زمستان نیز به دلیل قرارگیری در جاده کوهستانی، بسیار سرد و برفی خواهد بود. بنابراین بهترین زمان سفر به این شهر زیبا تمام فصول به غیر از زمستان است.

 

راه های دسترسی و فاصله گلوگاه تا تهران

گلوگاه در شرق استان مازندران و در 60 کیلومتری استان گلستان واقع شده است. فاصله این شهرستان از بهشهر 30 کیلومتر، از نکا 56 کیلومتر و از ساری نیز 75 کیلومتر است. مسافرانی که قصد دارند از طریق هواپیما به این شهر زیبا سفر کنند، نزدیک‌ترین فرودگاه‌ها به آن، فرودگاه ساری یا گرگان است. علاوه بر آن در صورت سفر زمینی به این شهرستان باستانی از تهران باید 350 کیلومتر را طی کنند و از شهرهای پل سفید، شیرگاه، قائم شهر، ساری، بهشهر بگذرند تا با گذشت حدودا 5 ساعت به مقصد یعنی شهرستان گلوگاه برسند.

جاهای های دیدنی گلوگاه

در معرفی گلوگاه می‌توان به جاذبه‌های بسیار زیبا و بکر آن اشاره کرد. گلوگاه دارای مناطق و روستاهای زیباست و طبیعت بکر و مثال نزدنی آن زبانزد است. تپه تاریخی گراودین، خندق کلباد، توسکا چشمه، روستای نیالا، دریای آرام و آبشارها و آب معدنی‌های طبیعی از جمله جاذبه‌های دیدنی گلوگاه محسوب می‌شوند و از نظر باستان شناسی دارای اهمیتی ویژه هستند. همچنین افرا چشمه، ریگ چشمه و حسن چشمه نیز از دیگر جاذبه‌های دیدنی گلوگاه به شمار می‌آیند که در مسیر جنگلی گلوگاه به دامغان قرار دارند.

توسکا چشمه و پارک جنگلی آن

منطقه توسکا چشمه و پارک جنگلی آن به دلیل برخورداری از آب و هوای خنک و یخچال‌های طبیعی در فصل تابستان پذیرای بسیاری از مسافران از استان‌های گلستان و خراسان است و جزو مناطق خوش آب و هوای گلوگاه به شمار می‌آید. جالب است بدانید نام توسکا برگرفته از درختان انبوهی به نام توسکا بوده و همچنین چشمه‌ای که از آب زلال و خنک برخوردار است. توسکا چشمه در بالادست گلوگاه و در مسیر دامغان و گلوگاه قرار دارد. از امکانات دیگر این منطقه زیبا می‌توان به آب آشامیدنی، پارکینگ و سرویس‌های بهداشتی اشاره کرد.

جرکلباد یا خندق تاریخی

جرکلباد یا خندق تاریخی از جمله مناطق تاریخی و دیدنی شهرستان گلوگاه استان مازندران است. طول این خندق به 20 کیلومتر می‌رسد و دامنه کوه تا ساحل دریا را پوشش می‌دهد. این خندق تاریخی توسط شاه عباس صفوی برای جلوگیری از نفوذ دشمن و غارت شهر اشرف‌البلاد (بهشهر فعلی) که از پایتخت‌های شاه‌ عباس در زمان صفویان بود، ساخته شد. مسیر این خندق از میانه راه اشرف به استراباد (گرگان فعلی) می رسد و همچنین در 15 کیلومتری غرب شهرستان بندرگز و در روستای کهنه کلباد جنب قبرستان بهشت رضا (ع) قرار دارد.

نیالا روستای گلوگاه مازندران

روستای نیالا از روستاهای زیبا با طبیعتی بکر و دیدنی در شهرستان گلوگاه است که در فاصله 28 کیلومتری از این شهرستان قرار دارد. علاوه بر زیبایی و خوش آب و هوا بودن، این روستا دارای گورستانی است که به عنوان آثار ملی در تاریخ 26/12/1368 به ثبت رسید. پیشینه گورستان نیالا به قرن 10 یا 11 بازمی‌گردد. روستای نیالا دارای آب و هوایی معتل و مطبوع بوده و برنج، لبنیات و غلات از مهم‌ترین محصولات محلی این روستا به شمار می‌آیند.

دریای آرام و ساحل گلوگاه مازندران

علاوه بر موارد گفته شده در معرفی گلوگاه می‌توان به دریای آرام آن اشاره کرد که در شمال گلوگاه و در فاصله 28 کیلومتری آن قرار دارد و از کرانه‌های دریای خزر مازندران به شمار می‌آید. ساحل زیبای این دریا و تصویر زیبایی که هنگام طلوع و غروب خورشید در این ساحل اتفاق می‌افتد از جمله بهترین تصویری است که می‌توان آن‌ را تا مدت‌ها به خاطر داشت.

قبرستان قدیمی سفید چاه با سنگ قبرهای نقاشی شده

قبرستان سفید چاه نیز از دیگر جاذبه‌های دیدنی است که در نزدیکی شهرستان گلوگاه قرار دارد. این قبرستان به عنوان اولین قبرستان مسلمانان در ایران شناخته می‌شود و مربوط به دوره تیموریان است. سنگ قبرهایی که در این قبرستان وجود دارند، حکاکی یا نقاشی شده‌اند. در قدیم رسم این روستا به این صورت بوده که سنگ قبر مردگان را باتوجه به شغلی که داشتند حکاکی می‌کردند. اما امروزه پس از مرگ اخرین حکاکان روستا، سنگ قبر با سنگ‌های امروزی ساخته و مردگان دفن می‌شوند.

روستای آغوز دره

از دیگر روستاهای زیبا و دلنشین گلوگاه روستای آغوزدره است که در 45 کیلومتری این شهرستان واقع شده است. در زبان مازندرانی آغوز به معنای گردو بوده و اسم این روستا به دلیل وجود درختان گردو و فراوانی آن که محصولات پرباری به همراه دارند، گرفته شده است. از شغل‌هایی که مردمان این روستا علاوه بر برداشت گردو در آن فعالیت دارند می‌توان به کشاورزی، دامداری، قالی بافی و باغداری اشاره کرد.

تپه تاریخی گراودین

 

از دیگر جاذبه‌های دیدنی و تاریخی شهرستان گلوگاه تپه تاریخی گراودین است که بستری برای دو سلسله‌ تاریخی ایران بود. سلسله اول مربوط به زندیه است که در این تپه محمد حسن قاجار به دست کریم خان زند شکست خورد و سلسله دوم مربوط به قاجار است که پس از فوت کریم خان و اتحاد خاندان اقا محمدخان تصمیم به دستیابی به مناطق مازندران، گیلان، قفقاز و آذربایجان گرفتند. بنابراین در پای تپه گراودین سلسله قاجاریه در سال 1199 هجری قمری تاسیس شد.

خانه شهریاری در روستای یانه سر گلوگاه

 

از دیگر مناطق تاریخی که قدمت آن به دوران قاجار بازمی‌گردد و در معرفی گلوگاه باید به آن اشاره کرد، خانه شهریاری است که در روستای یانه سر واقع شده است. این بنای تاریخی در تاریخ 17/12/1381 جزو یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. درواقع خانه شهریاری محل سکونت سردار معروف به نام رفیع یانه سری بوده است.

برای آشنایی بیشتر مقاله جاهای دیدنی گلوگاه را مطالعه کنید.

جاده شاه عباس در گلوگاه

جاده شاه عباسی از دیگر مناطق تاریخی است که به صورت سنگ فرش در قسمت جنوبی گلوگاه قرار دارد. برای بازدید از این جاده تاریخی باید به صورت پیاده به سمت جنگل قدم برداشت. هدف از ساخت این جاده رفت و آمد راحت کاروانیان بوده. در دوران صفوی به دستور شاه عباس برای دسترسی راحت مردمان و کاروانیان، جاده‌هایی با عرض سه متر بین مسیر جنگلی احداث شد.

سوغات و صنایع دستی گلوگاه

 

از مشاغل اصلی مردمان گلوگاه کاشت میوه انجیر است که معروف‌ترین خوراکی و سوغاتی این شهر نیز به حساب می‌آید. به طوری که هرساله در اواخر فصل تابستان جشنواره انجیر در گلوگاه برپا می‌شود. علاوه بر میوه انجیر، شیره و مربای آن نیز در این شهر بسیار معروف است. همچنین متکازین، جاجیم بافی، چادرشب بافی، گلیم، سازه‌های سنتی و گلیمچه از صنایع دستی این شهرستان به شمار می‌آیند و نمادی از تاریخ این شهر محسوب می‌شوند. مسافران می‌توانند با توجه به سلیقه خود هر کدام از این موارد را به عنوان سوغاتی و یادگاری خریداری کنند.

غذای محلی گلوگاه

از غذاهای بسیار لذیذ و خوشمزه و محلی شمالی که طرفداران بسیاری در سراسر کشور نیز دارد، اکبر جوجه بوده که شعبه اصلی آن در شهرستان گلوگاه واقع شده است. جالب است بدانید پیشینه پخت این غذاهای بسیار خوشمزه به حدود سال 1330 باز می‌گردد. درواقع فردی به نام اکبر کلبادی به همراه همسر خود در ابتدای شروع فعالیت در قهوه خانه، به دلیل اینکه رانندگان بسیاری به آن‌جا می‌رفتند، غذاهای گرم مانند جوجه می‌پختند و با رب انار محلی میل می‌کردند. به مرور زمان این خوراک بقدری محبوب شد که شعبه‌های بسیاری در سراسر کشور این غذا را سرو می‌کنند. شعبه اصلی و مرکزی اکبرجوجه در بلوار امام رضا شهرستان گلوگاه قرار دارد.

برای آشنایی بیشتر مقاله سوغات و صنایع دستی گلوگاه را مطالعه کنید.

اقامت در گلوگاه

مسافرخانه و هتل‌های بسیاری برای اقامت در این شهرستان زیبا وجود دارد. مسافران می‌توانند با توجه به شرایط و سلیقه خود هر کدام از آن‌ها را انتخاب کنند. علاوه بر این اجاره کلبه جنگلی و ویلا در گلوگاه نیز برای اقامت در دل طبیعیت و با امکاناتی کامل و  فضایی دلچسب  برای مسافران با توجه به وجود سایت هایی مانند اتافک بسیار آسان شده است.

از اکبرجوجه تا چشمه‌های توسکا در گلوگاه شمال!

همانطور که در معرفی گلوگاه گفته شد، شهرستان گلوگاه در شرق مازندران قرار دارد و به دلیل قرارگیری بین دریای شمال و جنگل‌های انبوه جنوب از موقعیت بسیار خوبی برخوردار است. تپه تاریخی گراودین، خندق کلباد، روستای نیالا، جاده شاه عباسی، دریای آرام و آبشارها و آب معدنی‌های طبیعی از جمله جاذبه‌های دیدنی گلوگاه محسوب می‌شوند و بسیاری از آن‌ها از نظر تاریخی و باستان شناسی از اهمیت زیادی برخوردارند. علاوه بر جاذبه‌های گردشگری بسیار، غذای بسیار لذیذ و معروف اکبرجوجه نیز در این شهرستان برای اولین بار سرو شد و بین مردم به محبوبیت بسیاری رسید و امروزه شعبه‌های مختلف اکبرجوجه در سایر شهرهای کشور به چشم می‌خورد.