صنایع دستی و سوغات ماسال

شهر ماسال یکی از زیباترین شهرهای استان گیلان است جایی سراسر سبز و رویایی! با ییلاق‌هایی خنک و غرق در ابر که در مقالات مختلف درباره آن صحبت کرده‌ایم.

برای آشنایی بیشتر مقاله ماسال کجاست؟ را مطالعه کنید.

ماسال صنایع دستی و سوغاتی‌های بسیاری برای خرید کردن دارد. اگر به خرید سوغاتی و صنایع دستی علاقمند هستید، این مطلب اتاقک را از دست ندهید. در ادامه مهم‌ترین صنایع دستی و سوغات ماسال را معرفی کرده‌ایم. با ما همراه باشید.

صنایع دستی ماسال

ماسال یکی از مهم‌ترین ییلاق‌های استان گیلان محسوب می‌شود. با توجه به کوهستانی بودن ماسال، مردم برای امرار معاش و گذران زندگی تقریبا خودکفا بوده‌اند. در گذشته تمام مایحتاج خانواده‌ها در خود ماسال تهیه می‌شد که امروزه به عنوان صنایع دستی از آن‌ها یاد می‌شود. بسیاری از گردشگران به خرید صنایع دستی علاقمند هستند و وجود صنایع دستی متعدد در ماسال باعث شده که سفر به ماسال از این لحاظ برای گردشگران جذابیت بیشتری داشته باشد. در ادامه مهم‌ترین صنایع دستی ماسال که می‌تواند سوغاتی از ماسال باشد، معرفی شده است.

حصیر بافی

یکی از مشهورترین و محبوب‌ترین صنایع دستی شهرهای شمالی، حصیربافی است. مردم ماسال برای بافت حصیر از ساقه برنج استفاده می‌کنند. بافت حصیر با دست انجام می‌شود. در گذشته بسیاری از وسایل خانه مردم ماسال مانند زیرانداز، سفره، کلاه، سبد، زنبیل و گلدان از حصیر بودند. وجود حصیر در زندگی مردم ماسال یکی از واجبات زندگی آن‌ها محسوب می‌شد. با تغییر سبک زندگی، از اهمیت حصیر کاسته شد اما با رشد دغدغه محیط‌زیست، بار دیگر وسایل حصیری و صنعت حصیربافی رشد داشته است. در سفر به ماسال می‌توانید به عنوان سوغات ماسال، سراغ حصیرهای زیبا بروید.

شال بافی

یکی از صنایع دستی قدیمی ماسال، شال بافی است. با توجه به سرمای شدید در نیمه دوم سال، شال‌های پشمی برای این فصل بسیار مناسب بودند. این شال‌ها که از پشم و توسط زنان یا مردان ماسال بافته می‌شد، کیفیت بسیار بالای داشتند. شال‌های پشمی برای روزهای سرد و برفی ماسال بسیار پوشش مناسبی است و امروزه نیز این شال‌ها بافته و به گردشگران فروخته می‌شود.

 

نمد بافی

نمد یکی از زیراندازهای رایج در مناطق شمالی ایران است. نمد رطوبت را عبور نمی‌دهد و استحکام و عمر بالایی دارد. با توجه به اینکه در بیشتر روزهای سال در شهرهای شمال باران می‌بارد و هوای این منطقه نیز مرطوب است، نمد زیراندازی بسیار مناسب برای این منطقه محسوب می‌شود. نمد از پشم گوسفند تهیه می‌شود. پشم گوسفند به همراه صابون و زرده تخم مرغ آنقدر مشت و مال داده می‌شود تا اینکه به شکل یک زیرانداز در می‌آید. با توجه به اینکه زمان تولید نمد بسیار کوتاه‌تر و همچنین قیمت پایین‌تری نسبت به دیگر زیراندازها مانند قالی و گلیم دارد، مردم اغلب سراغ این زیراندازها می‌رفتند.

گلیم‌های سوزنی

گلیم‌های سوزنی بدون توجه به نقشه، توسط دختران و زنان ماسال بافته می‌شود. این گلیم‌ها یکی از پرطرفدارترین انواع گلیم در ایران به حساب می‌آیند. گلیم‌های سوزنی ابعاد، رنگ‌‌ها و نقش‌های متنوعی دارند و زیبایی فضایی را که در آن پهن شوند چند برابر می‌کنند.

جوراب بافی

یکی دیگر از پوشش‌های زمستانی که در ماسال بافته می‌شد، جوراب‌های پشمی است. برای بافت جوراب‌های پشمی، در ابتدا پشم گوسفندان را با کمک وسیله‌ای به نام دوک به نخ‌های پشمی تبدیل می‌کردند. بعد با کمک نخ‌های پشمی، جوراب‌های رنگارنگ بافته می‌شد. جوراب‌های پشمی امروزه در میان گردشگران محبوبیت زیادی پیدا کرده است و به علت گرمای زیادی که این جورابها دارند برای روزهای سرد زمستان  بسیار مناسب هستند.

عروسک بافتنی

احتمالا در سفر به شهرهای شمالی و در بازارهای روز این شهرها، عروسک‌های بافتنی و رنگارنگ را دیده‌اید. این عروسک‌ها یکی دیگر از صنایع دستی ماسال محسوب می‌شود. زنان و دختران با کمک کامواهای رنگی، عروسک‌های زیبایی برای کودکان خود می‌بافتند. این عروسک‌ها که لباس‌های محلی به تن دارند، مهم‌ترین اسباب‌بازی کودکان این منطقه می‌باشند. امروزه علاوه بر کودکان این منطقه، عروسک‌های بافتنی ماسال به عنوان سوغات به دست دیگر کودکان نیز رسیده است.

ظروف زیبای سفالی

مهم‌ترین ظروف مورد استفاده در ماسال، سفال بوده است. کارگاه‌های سفال متعددی در این منطقه وجود داشته است. مردم در گذشته در معماری خانه‌های خود نیز از سفال استفاده می‌کردند. با گسترش شهرنشینی و ورود ظروف چینی و کریستال، محبوبیت ظروف سفالی برای مدتی کاهش یافت. اما امروزه بار دیگر این ظروف در میان گردشگران و مردم محلی محبوب شده است. هنر سفالگری جزو قدیمی‌ترین هنرهای ایران محسوب می‌شود و امروزه می‌توانید ظروف زیبای سفالی را در بازارهای محلی ماسال نیز تهیه کنید.

چموش دوزی

چموش به زبان گیلکی «چوموش» گفته می‌شود. چوموش در واقع یک پاپوش سنتی است که توسط مردم محلی درست می‌شده است. این پاپوش‌ها بدون پاشنه بودند و از پوست دباغی شده گاو تولید می‌شدند. چوموش‌ها آب را از خود عبور نمی‌دادند و همین بر محبوبیت آن‌ها در میان مردم منطقه افزوده بود. امروزه این هنر در ماسال کم‌رنگ شده اما هنوز چند کارگاه در آنجا مشغول فعالیت در این زمینه هستند.

کنده کاری چوب

یکی از رایج‌ترین ظروف مورد استفاده در ماسال، ظروف چوبی بوده. مردم برای اینکه ظروف چوبی آن‌ها ساده و بدون تزئین نباشد، بر روی آنها کنده‌کاری‌هایی انجام می‌دادند. این هنر هنوز در ماسال وجود دارد و به راحتی می‌توانید ظروف منبت‌کاری شده را در بازارهای روز ماسال تهیه کنید.

رشتی دوزی

رشتی دوزی یکی از هنرهای زیبای ماسال است. رشتی دوزی هنر دوخت نخ ابریشم روی سطح پارچه با استفاده از قلاب است. الگوهای رشتی دوزی بسیار زیبا و منحصربه فرد هستند. رشتی دوزی شامل سه سبک ساده، نقش برجسته و طرح موزاییک است. این سبک‌ها الگوهای مختلف مانند بازو‌بندی (شبیه بازو‌بند)، باند رومی (‌بازو‌بند رومی‌)، بوته جقه (الگوی پیسلی)، گل مرغ (گل و پرنده)، لاچک ترنج دارند. این الگوها در پرده، فرش، روکش زین، کلاه، لباس، پشتی سنتی و پارچه رومیزی استفاده می‌شوند.

قالی بافی

قالی یکی از رایج‌ترین زیراندازها در میان مردم ماسال بوده. قالی از نخ‌های پشمی بافته می‌شد. بعد از چیدن پشم گوسفندان، پشم‌ها به کمک وسیله‌ای به نام دوک به نخ تبدیل می‌شد. سپس براساس نقشه و رنگ مورد نیاز، نخ‌ها با رنگ‌های طبیعی رنگ‌آمیزی و نهایتا روی دار، نخ‌ها به کمک دست بافته می‌شدند. قالی‌های منطقه ماسال نقشه‌های منحصربه فردی دارند. اغلب این نقشه‌ها از طبیعت ماسال الهام گرفته شده است و در میان آن‌ها نقش حیوانات و درختان به وضوح دیده می‌شود.

ابریشم بافی

تولید ابریشم از دیگر صنایع دستی ماسال محسوب می‌شود. برای تولید پارچه‌های ابریشمی مراحل مختلفی باید طی شود. در ابتدا باید نوغان‌داری (نگه‌داری از تخم ابریشم جهت تولید پیله) کرد. زمانی که پیله‌ها به اندازه کافی بزرگ شدند، آن‌ها را داخل آب‌جوش انداخته و می‌جوشانند. نهایتا پیله‌ها به نخ ابریشم و بعد پارچه ابریشم تبدیل می‌شوند. مردم ماسال با استفاده از پارچه‌های ابریشمی، انواع شال و روسری و همچنین دستمال تهیه می‌کنند.

سوغات ماسال

برخی از گردشگران به سوغاتی‌های خوشمزه شهرها و روستاهای گردشگری علاقه دارند. ماسال نیز سوغاتی‌های خوشمزه بسیاری دارد که می‌توانید در سفرتان به شهر ماسال آن‌ها را تهیه کنید. حتی برخی از آنها را می‌توانید به عنوان یادگاری از سفرتان برای خود تهیه کنید.

رشته خشکار

رشته خشکار از خوشمزه‌ترین و لذیذترین شیرینی‌های محلی ماسال است. رشته خشکار به صورت خشک و آماده نیز فروخته می‌شود. طعم و عطر این رشته‌ها بسیار منحصربه‌فرد و دوست‌داشتنی هستند. خمیر رشته خشکار از آرد برنج مرغوب و آرد گندم با کیفیت تهیه می‌شود. اگر رشته خشکارهای آماده تهیه کنید، مواد میانی آن شامل گردو، هل، دارچین و شکر ریز است که به صورت داغ سرو می‌شود.

نان زرین سویه چاله

در ماسال، منطقه‌ای به نام سویه چاله وجود دارد که مردم آن نوعی نان محلی خوشمزه به نام زرین نان می‌پزند. این نان کمی شیرین است و به علت استفاده از تخم مرغ و شیر در آن، بسیار نان مقوی محسوب می‌شود.

نان برنجی نیلاس

نان برنجی نیلاس از خوشمزه‌ترین نان‌های محلی شهر ماسال است. خمیر این نان از آرد برنج مرغوب تهیه می‌شود. برای درست کردن نان، ابتدا خمیر پخته و سپس عملیات خمیرگیری انجام می‌شود. در نهایت نان برنجی‌ها در تنور گلی طبخ می‌شوند.

سخن نهایی

هنگام سفر به هر شهر سعی کنید از صنایع دستی و سوغات آن دیدن کرده و خریداری کنید تا اقتصاد روستاها رشد کند و دچار مشکل نشود در سفر به ماسال هم سعی کنید از بازهارهای محلی دیدن کنید و از سوغاتی‌های زیبا و خوشمزه آن خریداری کنید.